การค้าที่คำนึงถึงความถูกต้องในธุรกิจเพชร พลอยสี ไข่มุก และปะการัง ข้อควรปฏิบัติและข้อควรหลีกเลี่ยง

กลับหน้าหลัก

การค้าที่คำนึงถึงความถูกต้องในธุรกิจเพชร พลอยสี ไข่มุก และปะการัง

ข้อควรปฏิบัติและข้อควรหลีกเลี่ยง

“ความโปร่งใสและแนวทางปฏิบัติที่ถูกต้องในการขายเพชร พลอยสี ไข่มุก และปะการัง” คู่มือเบื้องต้นนี้มีจุดประสงค์เพื่อช่วยให้ผู้ขายเพชร พลอยสี ปะการัง ไข่มุก และ/หรือสินค้าประดิษฐ์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ได้เข้าใจถึงภาระความรับผิดชอบที่มีต่อลูกค้าตลอดจนแนวทางในการติดต่อสื่อสารกับผู้จัดหาสินค้า

เนื้อหาในคู่มือนี้ไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อใช้ทดแทนข้อกำหนดและนิยามที่ได้ระบุไว้ใน CIBJO Blue Books (http://www.cibjo.org/introductionto-the-blue-books/) ตลอดจนกฎหมายและระเบียบกฎเกณฑ์ภายใน

ประเทศและในระดับสากล ผู้อ่านควรดาวน์โหลด Blue Book ที่เกี่ยวข้องจากเว็บไซต์ของ CIBJO เพื่อเข้าใจภาพรวมว่าด้วยความรับผิดชอบที่อุตสาหกรรมเพชร พลอยสี ปะการัง และไข่มุกควรปฏิบัติต่อลูกค้า

ข้อควรปฏิบัติ

✓ ตรวจสอบให้แน่ใจว่าผู้จัดหาสินค้าได้ให้ข้อมูลที่ถูกต้องแก่คุณว่าด้วยคุณลักษณะของสินค้าตามที่ได้อธิบายด้านล่าง

✓ ตรวจสอบว่าสินค้าทั้งหมดตามคำอธิบายด้านล่างมีป้ายแสดงข้อมูลอย่างถูกต้องในคลังสินค้าของคุณ

✓ ตรวจสอบว่าพนักงานขายทุกคนได้รับทราบข้อมูลสินค้าอย่างครบถ้วน

✓ ดำเนินการขายสินค้าทุกชิ้นตามคำอธิบายด้านล่างโดยให้ข้อมูลอย่างถูกต้องแม่นยำและไม่คลุมเครือ

✓ แสดงลักษณะของสินค้า ตลอดจนการปรับปรุงคุณภาพใดๆ ที่เกิดขึ้นโดยมนุษย์ ให้ปรากฏอย่างชัดเจน ทั้งในช่วงก่อนและระหว่างขายสินค้า

✓ ออกใบแจ้งราคาสินค้า/ใบเสร็จให้แก่ผู้ซื้อเพื่อแสดงให้เห็นว่าสินค้าชิ้นดังกล่าวได้ผ่านการขายโดยแสดงข้อมูลอย่างถูกต้องและไม่คลุมเครือ

✓ ใช้คำว่า “ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ” (treated) หรือ “สังเคราะห์” (synthetic) โดยเน้นให้เห็นเด่นชัดเท่าเทียมกับคำอื่นๆ ที่ใช้บรรยายลักษณะของอัญมณี เมื่อใดก็ตามที่ใช้คำเหล่านี้ในข้อมูลที่ระบุเป็นลายลักษณ์อักษร เช่น เพชรที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ ทับทิมที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ เพชรสังเคราะห์ แซปไฟร์สังเคราะห์

✓ ให้ความรู้แก่พนักงานขายเรื่องการใช้คำเรียกชื่อให้ถูกต้องและไม่กำกวม โดยอ้างอิง CIBJO Blue Books เมื่อต้องการความชัดเจน

✓ ตรวจสอบการโฆษณาหรือการทำการตลาดทั้งในรูปสื่อสิ่งพิมพ์และสื่อออนไลน์ให้สอดคล้องกับคำแนะนำที่ได้ระบุไว้ในคู่มือนี้และกฎเกณฑ์ของ CIBJO

✓ สำหรับเพชร ให้ระบุการจัดระดับคุณภาพ (สี ความใส และการเจียระไน) ตลอดจนน้ำหนักแยกหรือน้ำหนักรวมให้ชัดเจน

✓ สำหรับเพชรสังเคราะห์ ให้ใช้คำระบุคุณสมบัติที่กำหนดไว้สำหรับการกล่าวถึงเพชรสังเคราะห์ ได้แก่ “สังเคราะห์” (synthetic) “ผลิตจากห้องปฏิบัติการ” (laboratory-grown) หรือ “สร้างขึ้นในห้องปฏิบัติการ”(laboratory-created)

✓ ศึกษาประเด็นสำคัญที่อยู่ในความสนใจของผู้บริโภค เช่น ความยั่งยืน การจัดหาวัตถุดิบอย่างถูกต้อง เพชรที่เกี่ยวข้องกับปัญหาความขัดแย้ง แล้ววางแนวทางเชิงรุกสำหรับตอบคำถามในประเด็นเหล่านี้

✓ ให้ข้อมูลแก่ลูกค้าเกี่ยวกับบริการหลังการขายและบริการซ่อมบำรุงที่จำเป็นสำหรับอัญมณีบางประเภท

ข้อควรหลีกเลี่ยง

🗙 อย่าใช้ภาษาพูดหรือภาษาเขียนที่ไม่ถูกต้องหรือกำกวมในการแสดงคุณสมบัติและ/หรือสภาพที่แท้จริงของสินค้าที่กล่าวถึง อย่าใช้ตัวย่อหรือดอกจันหมายเหตุในการแจ้งว่าอัญมณี ไข่มุก หรือไข่มุกเลี้ยงได้ผ่านการปรับปรุงคุณภาพหรือเป็นวัสดุที่ประดิษฐ์ขึ้น

🗙 อย่าใช้คำย่อเช่น “ผลิตจากห้องแล็บ” (lab-grown) หรือ “สร้างขึ้นในห้องแล็บ” (lab-created)

🗙 อย่าใช้คำว่า “เลี้ยง” (cultured) และ “เพาะ” (cultivated) ในการกล่าวถึงอัญมณีสังเคราะห์ เนื่องจากทั้งสองคำนี้ใช้เอ่ยถึงสินค้าจากธรรมชาติ/สินค้าชีวภาพเท่านั้น

🗙 อย่าใช้คำคุณศัพท์ “จริง” (real) “แท้” (genuine) “มีค่า” (precious) “ขนานแท้” (authentic) และ “ธรรมชาติ” (natural) เมื่อเอ่ยถึงสินค้าที่ประดิษฐ์ขึ้น เพราะคำดังกล่าวใช้สำหรับแร่และอัญมณีตามธรรมชาติเท่านั้น

🗙 อย่าใช้คำว่า “เพชร(หรืออัญมณีอื่นๆ)ปรับปรุงคุณภาพตามธรรมชาติ” (natural treated diamonds) และ “เพชร (หรืออัญมณีอื่นๆ) ธรรมชาติที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ” (treated natural diamonds) แต่ให้ใช้เพียงแค่ว่า “เพชรที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ(treated diamonds) มรกตที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ (treated emeralds)(หรืออัญมณีอื่นๆ)”

🗙 อย่ารอจนกระทั่งปิดการขายเสร็จแล้วค่อยมาบอกข้อมูลเกี่ยวกับคุณสมบัติอัญมณีในตัวสินค้า

🗙 อย่าสร้างความสับสนระหว่างน้ำหนักรวมกับน้ำหนักแยก

🗙 อย่ารับซื้อสินค้าหากขาดเอกสารซึ่งระบุคุณสมบัติของสินค้าอย่างถูกต้องเป็นลายลักษณ์อักษร

🗙 อย่าปฏิเสธหรือหลบเลี่ยงคำถามจากลูกค้าเกี่ยวกับแวดวงการค้าอัญมณี เช่น เพชรที่เกี่ยวข้องกับความขัดแย้ง การจัดหาวัตถุดิบอย่างถูกต้อง การใช้แรงงานเด็ก

🗙 อย่าเรียกรายงานอัญมณี ไข่มุก หรือเพชรว่า “ใบรับรอง” (certificates) เนื่องจากรายงาน(Reports) เป็นเพียงเอกสารแสดงการตรวจสอบความถูกต้องจากบุคคลที่สามหรือแสดงความเห็นเชิงวิชาชีพจากห้องปฏิบัติการด้านอัญมณีวิทยาเท่านั้น

🗙 อย่าเอ่ยถึงอัญมณีว่าเป็นอัญมณี “กึ่งมีค่า” (semi-precious) เนื่องจากอัญมณีทุกชนิดล้วนมีค่าเพียงแต่บางชนิดมีราคาสูงกว่าชนิดอื่นๆ เท่านั้น

🗙 อย่าหลีกเลี่ยงการแจ้งให้ลูกค้าทราบถึงประเด็นเรื่องความทนทานและ/หรือความเสถียรของอัญมณี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่ออัญมณีนั้นผ่านการปรับปรุงคุณภาพมาแล้ว

พลอย เพชรสี และปะการัง

เพชร พลอยสี และปะการังเป็นวัสดุธรรมชาติซึ่งเกิดขึ้นจากธรรมชาติโดยสมบูรณ์และไม่มีมนุษย์เข้าไปก้าวก่ายในกระบวนการสร้าง อัญมณีเหล่านี้อาจได้รับการปรับปรุงภายหลังด้วยกระบวนการเจียระไนตามปกติ แร่อัญมณีที่เกิดตามธรรมชาติมักถูกนำมาใช้ในเครื่องประดับเนื่องจากมีคุณสมบัติต่างๆ ที่ช่วยให้อัญมณีนั้นมีความงาม ความหายาก และความทนทานกว่าวัสดุอื่น แร่/อัญมณีกลุ่มนี้ได้แก่

แร่ตัวอย่างเช่น เพชร อะความารีน มรกต การ์เนต ทับทิม แซปไฟร์ โทแพซ

แก้วธรรมชาติ ตัวอย่างเช่น ออบซิเดียน โมลดาไวต์

หิน ตัวอย่างเช่น ลาพิสลาซูลี โอปอแมทริกซ์

อัญมณีธรรมชาติ ตัวอย่างเช่น อำพัน และกระดองเต่า

อัญมณีอินทรีย์ ตัวอย่างเช่น ไข่มุก เปลือกมุก และปะการัง

แร่/อัญมณีที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติโดยสมบูรณ์เท่านั้นที่สามารถใช้คำบรรยายว่า “ธรรมชาติ” ได้ คำที่บ่งบอกชัดเจนอยู่ในตัวเอง เช่น “เพชร” “ทับทิม” “มรกต” และชื่ออัญมณีอื่นๆ ใช้สำหรับบรรยายถึงอัญมณีที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติเท่านั้น ส่วนคำคุณศัพท์ “จริง” (real) “มีค่า” (precious) “แท้” (genuine) หรือ “ธรรมชาติ” (natural) จะใช้สำหรับอ้างถึงหรือบรรยายถึงแร่/อัญมณีตามธรรมชาติเท่านั้น

ปะการัง - ปะการังแบ่งออกเป็นสองหมวด คือ ปะการังมีค่าและปะการังทั่วไป ปะการังมีค่า คือปะการังที่นำมาใช้ทำเครื่องประดับและสินค้าตกแต่งร่างกาย กล่าวคือปะการังสีแดง ชมพู และขาว ซึ่งเมื่อเจียระไนแล้วจะมีผิวแวววาวคล้ายกระเบื้องเคลือบ ส่วนปะการังทั่วไป ได้แก่ ปะการังฟองน้ำ ปะการังไม้ไผ่ ปะการังสีน้ำเงิน รวมถึงปะการังที่มีโครงสร้างอ่อน เช่น ปะการังสีดำและสีทอง หลังจากผ่านกระบวนการปรับปรุงแล้ว ปะการังบางสายพันธุ์ในกลุ่มนี้ถูกนำมาใช้เป็นของประดับตกแต่ง

***สำหรับเพชร ให้ดูที่ ISO 18323

ไข่มุก

ไข่มุก - ไข่มุกก่อตัวขึ้นตามธรรมชาติในที่ปิดลับโดยปราศจากการแทรกแซงจากมนุษย์สร้างขึ้นในตัวหอยภายในถุงไข่มุกซึ่งเกิดขึ้นตามธรรมชาติ ไข่มุกประกอบด้วยสเคลอโรโปรตีนเชิงซ้อนซึ่งมีชื่อว่าคอนไคโอลินและจากแคลเซียมคาร์บอเนตในรูปของแร่อราโกไนต์และ/หรือแคลไซต์ซึ่งเรียงกันเป็นชั้นโดยมีจุดศูนย์กลางร่วมกันไข่มุกมีทั้งแบบไข่มุกที่มีชั้นเนเคอร์ (nacreous) และไข่มุกที่ไม่ได้ประกอบด้วยชั้นเนเคอร์ (non-nacreous)ซึ่งมีทั้งไข่มุกน้ำจืดและไข่มุกน้ำเค็ม

ไข่มุกและผลิตภัณฑ์คล้ายไข่มุกที่มีอยู่ในตลาดแบ่งออกเป็นสามกลุ่มคือ

ไข่มุกธรรมชาติ คือไข่มุกที่เกิดขึ้นจากธรรมชาติล้วนๆ ภายในถุงไข่มุกซึ่งสร้างขึ้นตามธรรมชาติภายในตัวหอยมุก

ก) ไข่มุกน้ำจืดหรือน้ำเค็ม

ข) ไข่มุกบลิสเตอร์น้ำจืดหรือน้ำเค็ม

ไข่มุกเลี้ยง คือไข่มุกที่เกิดขึ้นจากการกระตุ้นโดยมนุษย์และเกิดภายในถุงไข่มุกเลี้ยงภายในตัวหอยมุก มีทั้งแบบที่ใช้ลูกปัด (beaded)และไม่ใช้ลูกปัด (non-beaded)

a) ไข่มุกเลี้ยงน้ำจืดหรือน้ำเค็ม

b) ไข่มุกบลิสเตอร์เลี้ยงน้ำจืดหรือน้ำเค็ม

ไข่มุกเทียม คือ ผลิตภัณฑ์คล้ายมุกที่มนุษย์ผลิตขึ้นเองทั้งหมด

การปรับปรุงคุณภาพ

โปรดดู CIBJO Blue Book สำหรับอัญมณีแต่ละประเภทหากต้องการแนวทางที่ครบถ้วนสมบูรณ์ ข้อมูลในที่นี้เป็นเพียงแนวทางกว้างๆ เท่านั้น

เพชร พลอยสี ปะการัง ไข่มุก และไข่มุกเลี้ยงอาจได้รับการปรับปรุงคุณภาพ ซึ่งโดยปกติแล้วมีจุดประสงค์เพื่อเปลี่ยนแปลงสีสัน ความทนทาน ความเสถียร และ/หรือความใสของอัญมณี

ข้อมูลการปรับปรุงคุณภาพบางประเภทจะต้องได้รับการเปิดเผยแบบทั่วไป (general disclosure) การปรับปรุงคุณภาพดังกล่าวนั้นจะต้องได้รับการบอกกล่าวโดยวาจาโดยใช้ภาษาที่ชัดเจนเข้าใจง่ายทั้งก่อนและ/หรือเมื่อสรุปการขาย นอกจากนี้ เอกสารเชิงพาณิชย์ที่แนบไปกับอัญมณี ปะการัง ไข่มุก และไข่มุกเลี้ยงจะต้องระบุข้อมูลว่าใช้การปรับปรุงคุณภาพประเภทใดด้วย

การปรับปรุงคุณภาพบางประเภทจำเป็นต้องได้รับการเปิดเผยข้อมูลแบบเฉพาะเจาะจง (specific disclosure) โดยจะต้องบอกกล่าวโดยวาจาด้วยภาษาที่ชัดเจนเข้าใจง่ายก่อนและ/หรือเมื่อสรุปการขาย รวมทั้งต้องมีการเปิดเผยข้อมูลเป็นลายลักษณ์อักษรแบบสมบูรณ์ ซึ่งจะต้องปรากฏอย่างเด่นชัดอยู่ในเอกสารเชิงพาณิชย์ทั้งหมดโดยใช้ภาษาที่ชัดเจนและเรียบง่าย

หมายเหตุ - การปรับปรุงคุณภาพในพลอยสีบางประเภทยังไม่สามารถระบุบ่งชี้ได้ในปัจจุบัน เช่น อะความารีนและทัวร์มาลีนที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพด้วยความร้อน หรือเบริลและทัวร์มาลีนที่ผ่านการฉายรังสี ในกรณีเช่นนี้นับเป็นการปลอดภัยหากจะแสดงการปรับปรุงคุณภาพที่เป็นไปได้ทั้งหมดเอาไว้ก่อน

สินค้าประดิษฐ์

สินค้ากลุ่มนี้ได้แก่วัสดุต่าง ๆ ซึ่งมนุษย์ผลิตขึ้นเป็นบางส่วนหรือทั้งหมด

1. สินค้าประดิษฐ์ซึ่งมนุษย์ผลิตขึ้นเป็นบางส่วน

สินค้ากลุ่มนี้ ได้แก่ อัญมณีประกบ (composite stones) ซึ่งมีส่วนประกอบเป็นอัญมณี ตัวอย่างเช่น “การ์เนตประกบ” (garnet-topped-doublets), “มรกตประกบบนแก้ว” (emerald on glass-doublets),

“แซปไฟร์ธรรมชาติประกบบนทับทิมสังเคราะห์” (natural sapphire on syntheticruby-doublets)รวมถึง “ทับทิมประกบแก้ว” (ruby-glass composites)“อำพันอัด” (pressedamber)และ “มรกตประกบบนมรกต”(emerald on emerald-doublets) หรือ “เพชรประกบ”(compositediamonds- เพชรแท้บนเพชรสังเคราะห์)

2. สินค้าประดิษฐ์ที่มนุษย์ผลิตขึ้นเองทั้งหมด

อัญมณีสังเคราะห์ คือ วัสดุเนื้อผลึกซึ่งได้รับการระบุว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่ประดิษฐ์ขึ้นโดยมีองค์ประกอบทางเคมี คุณสมบัติทางกายภาพ และโครงสร้าง เช่นเดียวกันกับวัสดุที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ตัวอย่างสินค้าที่มีวางขาย ได้แก่ “เพชรสังเคราะห์” “ทับทิมสังเคราะห์” “แซปไฟร์สังเคราะห์” “มรกตสังเคราะห์” และ “แอเมทิสต์สังเคราะห์”

หมายเหตุ - คำว่า “สังเคราะห์” (synthetic) “สร้างขึ้นในห้องปฏิบัติการ” (laboratory-created) และ “ผลิตจากห้องปฏิบัติการ” (laboratory-grown) นั้นมีความหมายเดียวกัน

ผลิตภัณฑ์เนื้อผลึกที่เกิดจากการประดิษฐ์และไม่มีวัสดุตามธรรมชาติที่เทียบเคียงกัน วัสดุในกลุ่มนี้ได้แก่ อิตเทรียมอลูมิเนียมการ์เนต (yttrium aluminium garnet หรือที่รู้จักกันในชื่อ YAG) และแกโดลิเนียมแกลเลียมการ์เนต (gadolinium gallium garnet หรือที่รู้จักกันในชื่อ GGG)

ผลิตภัณฑ์ไม่มีผลึกที่เกิดจากการประดิษฐ์ วัสดุในกลุ่มนี้ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อเลียนแบบลักษณะของอัญมณี เช่น แก้วที่มนุษย์ผลิตขึ้น แก้วตะกั่ว พลาสติก รวมถึงผลิตภัณฑ์ที่มีองค์ประกอบหลากหลาย เช่น วัสดุที่ผ่านการบีบอัด (pressed materials) ตัวอย่างเช่น เทอร์คอยส์อัด

ศูนย์ข้อมูลอัญมณีและเครื่องประดับ

สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)

เมษายน 2562

------------------------------------------

ที่มา : “Ethically responsible trading in diamonds, coloured gemstones, pearls & corals.” CIBJO, The world jewellery confederation.

*** กรุณาอ้างอิง “ศูนย์ข้อมูลอัญมณีและเครื่องประดับ สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)” ทุกครั้ง เมื่อนำบทความนี้ไปเผยแพร่ต่อ