นางเฉลย ศุขะวณิช

บุคคลสำคัญทาง


ด้านนาฏศิลป์

นางเฉลย ศุขะวณิช

ประวัติ ผลงาน
การศึกษา การทำงาน

นางสาว วรรณิภา เย็นนาน ม.5/13 เลขที่ 15

ประวัติ

ประวัติชีวิต นางเฉลย ศุขะวณิช เป็นบุตรคนที่ ๕ ของนาย
เงินและนางเน้ ย แย้มสุด เกิดเมื่อวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน พ.
ศ. ๒๔๔๗

เป็นผู้เชี่ยวชาญการสอนและ ออกแบบนาฏศิลป์ไทย แห่ง
วิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิลปากร เป็นศิลปินอาวุโส ซึ่งมี
ความรู้ความสามารถสูงใน กระบวนท่ารำทุกประเภท เป็นผู้
อนุรักษ์แบบแผนเก่า และยังได้สร้างสรรค์และประดิษฐ์ผล
งานด้านนาฏศิลป์ ขึ้นใหม่มากมาย ซึ่งกรมศิลปา กรและ
วงการนาฏศิลป์ทั่วประเทศได้ถือเป็นแบบ ฉบับของศิลปะ
การร่ายรำสืบทอดต่อมาจน ถึงทุกวันนี้ ทางราชการได้มอบ
หมายให้ เป็นผู้วางรากฐานจัดสร้างหลักสูตรการเรียน การ
สอนวิชานาฏศิลป์ตั้งแต่ระดับต้นจนถึงขั้น ปริญญา นิเทศ
การสอนในวิทยาลัยนาฏศิลป์ทุกสาขาทั้งใน ส่วนกลางและ
ภูมิภาค ถ่ายทอดวิชาความรู้ทาง ด้านนาฏศิลป์แก่นักศึกษา
มาตลอดเวลากว่า ๔๐ ปี จนถึงปัจจุบัน ให้คำปรึกษาด้าน
วิชาการแก่สถาน ศึกษาและสถาบันต่าง ๆ เป็นผู้มีความ
เมตตาเอื้อ อารี อุทิศตนเพื่อประโยชน์แก่การศึกษาและงาน
ศิลป์ อย่างต่อเนื่อง จนสามารถแสดงให้แพร่หลายออกไป
อย่างกว้างขวางทั้งในและนอกพระราชอาณาจักร ได้รับ
ปริญญาครุศาสตร์บัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชานาฏศิลป์
สห วิทยาลัยรัตนโกสินทร์ วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

การศึกษา

การศึกษา ได้เรียนวิสามัญระดับประถม ศึกษา ที่โรงเรียน
ราษฎร์ใกล้บ้าน มีความรู้พอ อ่านออกเขียนได้ เมื่ออายุ
ประมาณ ๗ ขวบ มารดาได้ พาไปฝากไว้ให้อยู่ในความอุปการะ
ของคุณ หญิงจรรยายุทธกิจ (เอี่ยม ไกรฤกษ์) ต่อมา ได้
ติดตามไปอยู่กับคุณท้าวนารีวรคณา รักษ์ (เจ้าจอมแจ่มใน
รัชกาลที่ ๕) ซึ่งเป็นพี่สะใภ้ของคุณหญิงจรรยาฯ เพื่อฝึก หัด
ละครเมื่อได้มาอยู่กับคุณท้าวนารีฯ ณ วังสวนกุหลาบแล้วนาย
เฉลยก็ได้มีโอกาส ฝึกหัดละครจนกระทั่งได้รับ การถวายตัวกับ
สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมหลวงนครรา
ชสีมา และได้อยู่ใน ความดูแล
รับการฝึกฝนเป็นพิเศษจากท่าน ครูและท่านผู้ชำนาญการ
ละครอีกหลายท่าน อาทิ


หม่อมครูนุ่ม หม่อมในกรมหมื่นสถิตธำรงสวัสดิ์ ( พระองค์เจ้า

เนาวรัตน์)
หม่อมครูอึ่ง หม่อมใน สมเด็จพระบัณฑูร
หม่อมครูแย้ม หม่อมในสมเด็จเจ้าพระยาบรม มหาศรีสุริย
วงศ์(ช่วง บุนนาค)
เจ้าจอม มารดาเขียนในรัชกาลที่ ๔
เจ้าจอมมารดาสาย และเจ้าจอมละม้ายในรัชกาลที่ ๕ท่านครูหงิบ
นอกจากนี้ ยังได้ฝึกหัดขับร้องสักวา และเพลงในการแสดง
ละครดึกดำบรรพ์รวมทั้ง ดนตรี-ปี่ พาทย์ด้วย โดยได้ศึกษากับ
ท่านครู ผู้ใหญ่ เช่น

หม่อมมาลัย หม่อมจันทร์ หม่อมอุบ และหม่อม เพื่อน(หม่อมใน
เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ หม่อมราชวงศ์หลาน กุญชรฯ)
คุณหญิงเลื่อนฤทธิ์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา ขุน ราม หลวง
ประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปากร)และ ท่านครเจริญ เป็นต้น

การทำงาน


ต่อมาได้มีโอกาส แสดงละครประเภทต่าง ๆ เช่น ละครนอก

ละครใน และ ละครดึกดำบรรพ์ โดยได้รับบทเป็นตัวเอก
ของเรื่องแทบทุกครั้งจนกระทั่งอายุได้ ๒๑ ปี จึงได้สมรส
กับพระยาอมเรศร์สมบัติ (ต่วน ศุ ขะวณิช) ซึ่งดำรง
ตำแหน่งเจ้ากรมกองผลประโยชน์ พระคลังข้างที่ หลังจาก
สมรส สามีขอร้องให้ เลิกการแสดง ท่านจึงต้องอำลาจาก
เวทีละครและ ปฏิบัติหน้าที่แม่บ้านเพียงอย่างเดียว นาง
เฉลยมี บุตรและธิดากับพระยาอมเรศร์สมบัติ ๔ คน และ
เมื่ออายุ ๔๓ ปี พระยาอมเรศร์สมบัติผู้สามีถึง แก่อนิจกรรม
นางเฉลยจึงได้กลับคืนมาสู่ วงการนาฏศิลป์อีกครั้งหนึ่ง

นางเฉลย ศุขะวณิช เข้ารับราชการเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ ขณะ
มีอายุ ๕๓ ปี ในตำแหน่งครูพิเศษ สอน นาฏศิลป ละคร
วิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิลปากร ครั้นเกษียณอายุราช การ
แล้วทางราชการก็อนุมัติให้จ้างท่านใน ฐานะผู้ทรงคุณวุฒิ
พิเศษตลอดจนถึงปัจจุบัน และ ได้รับการยกย่องให้ดำรง
ตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญ การแสดงนาฏศิลป์ไทยได้เป็นผู้ฝึกหัด
ฝึกซ้อม และควบคุมการแสดงโขน-ละคร ของกรมศิล ปากร
แทบทุกเรื่อง

นางเฉลย ศุขะวณิช เป็น ผู้มีความสามารถยอดเยี่ยมและ
รอบรู้ในกระบวน การแห่งการแสดงละครรำทุกประเภท เช่น
ละครนอก ละครใน ละครดึกดำบรรพ์ ละครพันทาง โดย
เฉพาะการ รำเดี่ยวฝีมือตัวนางสามารถถ่ายทอดได้อย่าง
ครบถ้วนและถูกต้องตามแบบแผน และยังเป็นผู้ ที่มีความ
สามารถยอดเยี่ยมและรอบรู้ในกระบวน แสดงละครร้อง
สามารถถ่ายทอดได้อย่างครบถ้วนและถูก ต้องทั้งทางร้อง


และทางแสดง

นอกจากนั้น ท่านยังเป็นผู้มีความสามารถในการจัดการ
เรียนการสอนวิชานาฏศิลป์ เป็นผู้หนึ่งที่มีส่วนร่วมใน การ
ร่างหลักสูตรวิชานาฏศิลป์ไทยระดับนาฏศิลป์ชั้นต้น จนถึง
ระดับปริญญา เป็นผู้พัฒนาหลักสูตรและสื่อ การเรียนการ
สอนระดับปริญญา วิทยาลัยนาฏศิลป์สมทบใน คณะ
นาฏศิลป์และดุริยางค์วิทยาลัยเทคโนโลยีและอา ชีวศึกษาให้
ก้าวหน้าทันต่อวัตกรรมทางการ ศึกษา เป็นผู้คิดริเริ่ม
สร้างสรรค์ รู้จักประดิษฐ์ ลีลาท่ารำระบำต่าง ๆ ตลอดจน
การแสดงให้ ผสมผสานตามยุค ตามโอกาสและสมัยนิยม

นางเฉลย ศุขะวณิช เป็นผู้มีผลงานการแสดงเป็น ที่ปรากฏ
มากมาย คือ

เป็นศิลปินประจำราชสำนัก วัง สวนกุหลาบ (สมเด็จฯเจ้าฟ้า
กรมหลวงนครราชสีมา) และ วังเพชรบูรณ์ (สมเด็จฯเจ้าฟ้า
กรมขุนเพชรบูรณ์อินท ราชัย) มาตั้งแต่อายุ ๗-๒๑ ปี เป็น
เวลา ๑๕ ปี แสดงละครประเภทต่าง ๆ หลายเรื่อง ส่วนมาก
มักจะได้รับบทเป็นตัวนางตามความถนัด เช่น

ผลงานด้านศิลปะการแสดงนาฏศิลป์ไทย


เรื่อง ลักษณะการ
ชื่อตัวแสดง แสดง
ละครใน
อิเหนา ประไหม สุหรี มะเดหวี ดรสา ละครใน
ละครใน
อุณรุท ศุภลักษณ์
ละครนอก
รามเกียรติ์ ชมพู พาน และหัวหน้ารากษส   ศูรปนขา (ตัวแปลง) ละครนอก
ละครนอก
สังข์ทอง มณฑา จันทา ละครนอก
ดึกดำบรรพ์
คาวี คันธมาลี เฒ่าทัศ ประสาท

สังข์ศิลป์ชัย เกษรสุมณฑา 

เรื่องพระอภัยมณี วาลี สุวรรณมาลี

อิเหนา มะเดหวี 

นอกจากนั้นท่านยังได้ร่วมจัดทำหลักสูตรการศึกษาวิชา
นาฏศิลป์ไทย ทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ ระดับนาฏศิลป์ชั้น
ต้น-กลาง -สูง และปริญญา ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๐๐ จนถึง
ปัจจุบันเป็นอาจารย์สอนและควบคุมการสอน วิชานาฏศิลป์
ไทยระดับนาฏศิลป์ชั้นต้น-กลางและชั้น สูง ของวิทยาลัย
นาฏศิลป์ เป็นเวลา ๓๐ ปี และเป็นอาจารย์สอนวิชานาฏศิลป์
ไทยทั้งภาคทฤษฎีและ ปฏิบัติ หลักและเทคนิคการนอนวิชา


เฉพาะ ระดับปริญญา วิทยาลัย นาฏศิลป์สมทบในคณะ

นาฏศิลป์และดุริยางค์ วิทยาลัยเทคโนโลยีและ อาชีวศึกษา
เป็นเวลา ๑๒ปี กรรมการที่ปรึกษาร่าง หลักสูตรรายวิชา
นาฏศิลป์ระดับปริญญาและเป็นที่ปรึกษาการ พัฒนา
หลักสูตร และสื่อการเรียนการสอนระดับปริญญา ป็น
คณาจารย์ที่ปรึกษาของนักศึกษาระดับปริญญา ในการจัด
งานนิทรรศการวิชาการ 85-86 และ การแสดงบนเวที ณ
บริเวณหอประชุมคุรุสภา เป็น คณาจารย์ที่ปรึกษาของ
นักศึกษาระดับปริญญาใน งานการบรรเลงและการแสดง
นาฏศิลป์ ณ โรงละครแห่ง ชาติ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๒๐ จนถึง
ปัจจุบัน เป็นกรรมการสอบคัดเลือกนักศึกษาเข้าเรียนต่อ
ระดับ ปริญญาวิทยาลัยนาฏศิลป์สมทบในคณะนาฏศิลป์และ
ดุริยางค์ วิทยาลัยเทคโนโลยี และอาชีวศึกษา เป็นคณาจารย์
ที่ปรึกษาฝ่ายวิชากา รหลักสูตร และการเรียนการสอนฝ่าย
กิจกรรม งานการแสดงของวิทยาลัยนาฏศิลป์ส่วนกลางและ
ส่วนภูมิภาค เป็นวิทยากรในการประกอบพิธีไหว้ครูและครอบ
โขน-ละคร ต่อเพลงหน้าพาทย์ชั้นสูงแก่นักศึก ษาวิทยาลัย
นาฏศิลป์ส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เป็น กรรมการที่ปรึกษา

การเขียนหนังสือและคู่มือวิชาดนตรี ศึกษาระดับมัธยมต้น
ของกรมวิชาการ เป็นกรรมการตรวจ หนังสือและคู่มือครู
วิชาศิลปกรรมระดับมัธยมปลาย ของกรมวิชาการ เป็น
วิทยากรและที่ปรึกษาการอ บรมวิชาการละครเพื่อการศึกษา
ระหว่างภาคฤดูร้อน (อ.ศ.ณ.) ณ วิทยาลัย นาฏศิลป์ ตั้ง
แต่ พ.ศ.๒๕๑๓ จนถึงปัจจุบัน และเป็น กรรมการที่ปรึกษา
โครงการค้นคว้าวิจัยดนตรีและนาฏศิลป์ของกรมศิลปากร
นอกจากผลงาน การแสดงดังที่กล่าวแล้ว นางเฉลย ศุ ขะ
วณิช ยังคิดและประดิษฐ์ท่ารำและระบำใหม่ ๆ ร่วมกับนาง
ลมุล ยมะคุปต์ ขึ้นหลายชุด เช่น
- ระบำกินนร รำประกอบเพลงหน้าพาทย์กินนร (ในละครดึก
ดำบรรพ์เรื่อง จันทกินรี) แสดงเป็นครั้งแรกใน งานปิดภาค
เรียน ณ หอประชุมโรงเรียนนาฏศิลป์ พ .ศ. ๒๕๐๘
- ระบำโบราณคดี ๔ ชุด คือ ระบำทวารวดี ระบำศรีวิชัย
ระบำลพบุรี และเชียงแสน แสดงเป็นครั้งแรกเนื่องใน
วโรกาสที่พระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนาง
เจ้าฯพระ บรมราชินีนาถเสด็จเป็นประธานงานพิธีเปิดอาคาร
ใหม่ ณ บริเวณพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เมื่อวันที่ ๒๕
พฤษภาคม ๒๕๑๐
- ฟ้อนแคน ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์ ช่อง ๓ พ.ศ.
๒๕๑๘
- ซิ้งสัมพันธ์ แสดงเป็นครั้งแรก เนื่องในงานรับรอง
ฯพณฯ รอง นายกรัฐมนตรีสาธารณรัฐประชาชนจีน (นาย
เติ้ง เสี่ยวผิง) เมื่อวันที่ ๘พฤศจิกายน ๒๕๒๑
-ระบำฉิ่งธิเบต แสดงครั้งแรกเนื่องใน งานน้อมกล้าฯ ณ
โรงละครแห่งชาติ เมื่อวัน ที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๒๔

- ระบำกรับ แสดงครั้งแรกเนื่อง ในงานรับรองคณะโครงการ
เรือเยาวชน ณ ทำเนียบรัฐบาล เมื่อเดือนตุลาคม ๒๕๒๔
- รำกิ่งไม้เงินทองถวาย (บทประพันธ์ของ น.ส. ปราณี
สำราญวงศ์) เนื่องในวโรกาศอภิลักขิตสมัยมงคล เฉลิม
พระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิ พล
พ.ศ.๒๕๒๕
- เซิ้งสราญ แสดงในรายการเสาร์สโมสร ออกอากาศทาง
สถานีโทรทัศน์ช่อง ๕ พ.ศ. ๒๕๒๕
- ระบำสวัสดิรักษา แสดงในรายการเสาร์สโมสร ออกอากาศ
ทางสถานีโทร ทัศน์ช่อง ๕ พ.ศ.๒๕๒๘
- ระบำมิตรไมตรีซีเกมส์ แสดงในงานพิธีเปิดการแข่งขัน กีฬา
ซีเกมส์ครั้งที่ ๑๓ ณ สนามกีฬาแห่งชาติ
-ระบำศรีชัยสิงห์ แสดงเนื่องในวโรกาสสมเด็จ พระเทพรัตน
ราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จ เป็นประธานพิธีเปิด
อุทยานประวัติศาสตร์เมืองเมื่อ วันที่ ๒ เมษายน ๒๕๓๐ ณ
จังหวัดกาญจนบุรี
-ระบำขอม แสดงเนื่องในงานลอยกระทงเผาเทียนเล่นไฟ ณ
จังหวัดสุโขทัย ระหว่างวันที่ ๓-๕ พฤศจิกายน ๒๕๓๐
จากผลงานต่าง ๆ นี้ ทำให้นางเฉลย ศุขะวณิช ได้รับการ
ยกย่องและได้รับเกียรติคุณต่าง ๆ มากมาย เช่น ได้รับเครื่อง
ราชอิสริยารณ์ ตริ ตราภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.) รับพระ ราช
ทานโล่กิตติคุณจากสมเด็จพระเทพรัตนราช สุดาฯ สยามบรม
ราชกุมารีในงานเชิดชูเกียรติ ศิลปินอาวุโส เนื่องในวโรกาส
งานสมโภช กรุงรัตน โกสินทร์ ๒๐๐ ปี ซึ่งธนาคารกรุงเทพ
จำกัด เป็นผู้จัดเมื่อ วันที่ ๑๙พฤษภาคม ๒๕๒๕ และรับ
พระราชทานปริญญา กิตติมศักดิ์ สาขานาฏศิลป์ไทย
วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา พ. ศ.๒๕๓๐

ผลงานด้านการประดิษฐ์ท่ารำและระบำ

ชื่อการแสดง สถานที่แสดง

ร์ ะบำกินนร รำประกอบเพลงหน้าพาทย์ แสดงเป็นครั้งแรกใน งานปิดภาคเรียน ณ หอประชุมโรงเรียน

กินนร (ในละครดึก ดำบรรพ์เรื่อง จันทกินรี) นาฏศิลป์ พ .ศ. ๒๕๐๘ เ

ระบำโบราณคดี ๔ ชุด คือ ระบำทวารวดี แสดงเป็นครั้งแรกเนื่องในวโรกาสที่พระบาท สมเด็จ
ระบำศรีวิชัย ระบำลพบุรี และเชียงแสน พระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯพระ บรมราชินีนาถเสด็จ
เป็นประธานงานพิธีเปิดอาคารใหม่ ณ บริเวณพิพิธภัณฑสถาน
แห่งชาติ เมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๑๐ 

ฟ้อนแคน ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์ ช่อง ๓ พ.ศ. ๒๕๑๘

เซิ้งสัมพั นธ แสดงเป็นครั้งแรก เนื่องในงานรับรอง ฯพณฯ รอง นายก
รัฐมนตรีสาธารณรัฐประชาชนจีน (นาย เติ้ง เสี่ยวผิง) เมื่อวัน
ที่ ๘พฤศจิกายน๒๕๒๑

ระบำฉิ่งธิเบต แสดงครั้งแรกเนื่องใน งานน้อมกล้าฯ ณ โรงละครแห่ง
ชาติ เมื่อวัน ที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๒๔

ระบำกรับ แสดงครั้งแรกเนื่อง ในงานรับรองคณะโครงการเรือเยาวชน
ณ ทำเนียบรัฐบาล เมื่อเดือนตุลาคม ๒๕๒๔

รำกิ่งไม้เงินทองถวาย (บทประพันธ์ของ เนื่องในวโรกาศอภิลักขิตสมัยมงคล เฉลิมพระชนมพรรษา
น.ส. ปราณี สำราญวงศ์) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิ พล พ.ศ.๒๕๒๕

เซิ้งสราญ แสดงในรายการเสาร์สโมสร ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์
ช่อง ๕ พ.ศ. ๒๕๒๕

ระบำสวัสดิรักษา แสดงในรายการเสาร์สโมสร ออกอากาศทางสถานีโทร ทัศน์
ช่อง ๕ พ.ศ.๒๕๒๘

ระบำมิตรไมตรีซีเกมส์ แสดงในงานพิธีเปิดการแข่งขัน กีฬาซีเกมส์ครั้งที่ ๑๓ ณ
สนามกีฬาแห่งชาติ

ระบำศรีชัยสิงห แสดงเนื่องในวโรกาสสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรม
ราชกุมารี เสด็จ เป็นประธานพิธีเปิดอุทยานประวัติศาสตร์เมือง
เมื่อ วันที่ ๒ เมษายน ๒๕๓๐ ณ จังหวัดกาญจนบุรี 

ระบำขอม สดงเนื่องในงานลอยกระทงเผาเทียนเล่นไฟ ณ จังหวัดสุโขทัย
ระหว่างวันที่ ๓-๕ พฤศจิกายน ๒๕๓๐