หน่วยที่ 4 ซื้อขาย แลกเปลี่ยน ให้

บทท่ี ซือ้ ขาย
4 แลกเปลี่ยน ให้

สาระการเรยี นรู้

1. ซ้ือขาย
- ความหมายและลักษณะของสญั ญาซอื้ ขาย
- การโอนกรรมสทิ ธใ์ิ นสัญญาซอื้ ขาย
- แบบของสญั ญาซื้อขาย
- การฟ้องรอ้ งคดีตามสัญญาซ้อื ขาย
- การซ้ือขายเฉพาะบางอย่าง
2. แลกเปลี่ยน
3. ให้

1. ซ้อื ขาย

ความหมายและลักษณะของสญั ญาซอื้ ขาย

“สญั ญาซ้ือขาย”

หมายถึง สัญญาซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้ขายโอน
กรรมสิทธิ์แห่งทรพั ย์สินให้แก่บุคคลอีกฝ่ายหน่ึงเรยี กว่าผู้
ซือ้ และผ้ซู อื้ ตกลงว่าจะใช้ราคาทรพั ยส์ ินน้ันให้แก่ผู้ขาย

ในทางกฎหมายเรยี กสัญญาซื้อขายหรอื สัญญาซื้อขาย
เสร็จเด็ดขาด ลักษณะหน้ีท่ีเกิดขึ้นของสัญญาซ้ือขายคือ
ผ้ขู ายต้องโอนกรรมสทิ ธใิ์ นทรพั ย์สินให้แก่ผู้ซ้ือ และผู้ซ้ือต้อง
ใช้ราคาสินค้าแก่ผู้ขาย

1. ซอื้ ขาย

การโอนกรรมสทิ ธใิ์ นสญั ญาซอ้ื ขาย

ตามหลักกรรมสทิ ธใ์ิ นทรพั ยส์ นิ จะโอนไปยงั ผูซ้ อ้ื เม่ือทาสัญญาซื้อขาย เว้นแต่

1. ถ้าสญั ญามีเงื่อนไข หรอื เงอ่ื นเวลาให้กรรมสิทธิ์โอนเมื่อ
เงอ่ื นไขสาเรจ็ หรอื ถึงเง่อื นเวลานั้นแล้ว

2. ถ้าซ้ือขายทรพั ย์ยังไม่ได้กาหนดลงแน่นอนกรรมสิทธ์ิ
จะโอนเม่ือชั่งตวงวดั หรอื คัดเลือกแล้ว

3. หากลาพังแค่การชั่งตวงวัดหรือคัดเลือกแล้วยังไม่
ทราบราคาต้องทาใหท้ ราบราคาเสียก่อนกรรมสิทธจิ์ ึงจะโอน

1. ซือ้ ขาย

แบบของสญั ญาซอ้ื ขาย

การซ้ือขายสินค้าโดยปกติจะไม่มีแบบ นั่นคือแม้กล่าวตกลงด้วยวาจาสัญญา
ก็เกิดขึ้นได้แต่กฎหมาย ได้กาหนดให้มขี อ้ ยกเว้นไว้สาหรบั
ทรพั ย์บางประเภทที่จะทาการซ้อื กันได้น้ันต้องทาตาม
แบบไว้ดังน้ี

1. การซ้อื ขายอสังหารมิ ทรพั ย์

2. การซ้ือขายสงั หารมิ ทรพั ยพ์ เิ ศษ

1. ซ้ือขาย

การฟ้องรอ้ งคดีตามสัญญาซอื้ ขาย

เมื่อสัญญาซื้อขายเกิดขึ้น หากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งผิดสัญญา ก็นามาสู่สิทธิในการ
ฟ้องรอ้ งคดี แต่เมื่อสัญญาซ้ือขายเปน็ สญั ญาที่พบมากที่สุดในบรรดาสัญญาทั้งปวง
ดังนั้น เพอื่ ไม่ให้คดีต้องขึน้ สู่ศาลเปน็ จานวนมากกฎหมาย
จึงได้กาหนดหลักเกณฑ์เรอ่ื ง การซอ้ื ขายบางประการที่
จะนาไปสสู่ ิทธใิ นการนาเรอ่ื งฟ้องรอ้ งต่อศาลได้ดังนี้

สั ญ ญ า จ ะ ซ้ื อ จ ะ ข า ย อ สั ง ห า ริ ม ท รั พ ย์ แ ล ะ
สงั หารมิ ทรพั ย์พเิ ศษ

หรอื สัญญาซื้อขายสังหารมิ ทรพั ย์ซ่ึงมีราคา
ต้ังแต่20,000 บาท

1. ซอ้ื ขาย

“ ขายฝาก การซอ้ื ขายเฉพาะบางอย่าง
“
= ขายฝาก คือ สัญญาซื้อขายทีก่ าหนดใหผ้ ู้ขายสามารถ
ไถ่ถอนทรพั ย์สนิ คืนได้

ขายตามตัวอย่าง ขายตามคาพรรณนา ขายเผื่อชอบ
“
“
= ขายตามตัวอยา่ ง หมายความว่า มีตัวอย่างทรพั ย์ที่

จะขายให้ผู้ซอื้ ดูและขายสินค้าแบบเดียวกับตัวอย่าง
น้ันให้กับผู้ซื้อ

“ 1. ซอื้ ขาย

“ การซอื้ ขายเฉพาะบางอย่าง
ขายตามตัวอย่าง ขายตามคาพรรณนา ขายเผื่อชอบ

= ขายตามคาพรรณนา หมายความว่า ผู้ขายขายสินค้าท่ีผู้ซ้ือไม่ได้

เห็นตัวสินค้าจรงิ ๆ แม้จะ เห็นเป็นรูปภาพหรอื เป็นภาพเคลื่อนไหว
สาธิตการใชง้ าน ก็ยังเปน็ การขายตามคา พรรณนา

ขายเผ่อื ชอบ หมายความวา่ การซือ้ ขายกันโดยมีเง่ือนไขให้ผู้ซื้อได้
ตรวจดูทรพั ย์สินก่อนท่ีจะตกลงซ้ือ โดยผู้ขายอาจจะกาหนดเวลา
ให้ผู้ซ้ือได้ตรวจดสู นิ ค้า

1. ซ้ือขาย

“ ขายทอดตลาด “การซอื้ ขายเฉพาะบางอยา่ ง

= ขายทอดตลาด มี ลั กษณะเดี ยวกั บคาว่าการ
ป ร ะ มู ล อ ย่ า ง ที่ เร า เข้ า ใจ ห รือ เ ค ย พ บ เห็ น ใ น
ภาพยนตร์ ท่ีมีการกาหนดใหม้ ีการสรู้ าคากันในการ
ซ้ือทรพั ย์สินหน่ึง ๆ และหากมีผู้เสนอราคาและไม่มี
ผู้ท่ีสู้ราคาต่อ ผู้ดาเนินการทอดตลาดก็จะทาการ
เ ค า ะ ไ ม้ เพ ร า ะ ก ฎ ห ม า ย ก า ห น ด ว่ า ก า ร ข า ย
ทอดตลาดจะบรบิ ูรณ์เมื่อมีการเคาะไม้หรอื วิธีการ
อื่นใดตามจารตี ประเพณี

2. แลกเปลี่ยน

“การแลกเปลี่ยน”

คือสัญญาซึ่งคู่กรณีต่างโอนกรรมสิทธิ์แห่ง
ทรพั ยส์ ินให้แก่กันและกัน ซ่ึงคู่สัญญานั้นมุ่งท่ีจะ
ตกลงนากรรมสทิ ธิใ์ นทรพั ย์สนิ มาแลกเปลี่ยนกัน
ไม่ใช่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งให้และอีกฝ่ายหน่ึงให้ตอบ
แทนเชน่ น้ีก็ไมใ่ ช่การแลกเปล่ียน

3. ให้

“ให”้

คือ สัญญาซ่ึงบุคคลหน่ึงเรียกว่าผู้ให้โอน
ทรพั ย์สินของตนให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรยี กว่า
ผู้รบั และผูร้ บั ยอมรบั เอาทรพั ยส์ นิ น้ัน โดยการให้
น้ันสมบูรณ์ต่อเมื่อสง่ มอบทรพั ยส์ นิ ให้

3. ให้

ส า ห ร ับ ก า ร ให้ นั้ น มี ลั ก ษ ณ ะ พิ เ ศ ษ คื อ มี
บทบัญญัติเกี่ยวกับการถอนคืนการให้ฐาน
เนรคณุ ได้แต่คาว่าเนรคณุ นั้นจะต้องเป็นกรณี
ต่อไปน้ี
1. ผู้รับประทุษร้ายต่อผู้ให้เป็นความผิดฐานอาญา
อย่างรา้ ยแรง
2. ผ้รู บั ทาให้ผใู้ หเ้ สียชื่อเสียง
3. ผู้รบั หมิ่นประมาทผใู้ หอ้ ย่างรา้ ยแรง
4. หากผู้รบั มีความสามารถที่จะตอบแทนส่ิงจาเป็น
แก่ผูใ้ ห้ในยามยากไรแ้ ต่ผูร้ บั ปฏิเสธการตอบแทนนั้น

สรุป

การซอ้ื ขายเป็นสญั ญาท่ีบุคคลมีเจตนาแลกเปล่ียนกันระหว่างกรรมสิทธิ์
ในทรพั ย์สนิ กับการชาระราคาซงึ่ โดยหลักแล้วก็ตั้งอยู่บนหลักพนื้ ฐานของเรอ่ื ง
นิติกรรมสญั ญาเพียงแต่กฎหมายได้กาหนดหลักเกณฑไ์ วเ้ ป็นการเฉพาะ

ในเรอ่ื งการแลกเปล่ียนนั้นหมายถึงสัญญาท่ีบุคคลต่างมุ่งโอนกรรมสิทธิ์
ในทรพั ย์สินให้แก่กัน โดยมุ่งเน้นท่ีการแสดงเจตนาแลกเปล่ียนเป็นสาคัญ
มากกวา่ การพจิ ารณาว่าจะต้องมีการแลกเปล่ียนในขณะนั้น

ส่วนการให้หมายถึงการท่ีบุคคลให้ทรพั ย์สินแก่บุคคลหนึ่ง ซ่ึงโดยหลัก
แล้วจะสมบูรณ์เมื่อมีการสง่ มอบทรพั ย์เวน้ แต่การใหท้ รพั ย์สนิ บางประเภท