เรื่ อง….ลิลิตรพระลอ เรื่ องนี้เกิดขึ้นที่จงั หวัดแพร่ เป็ นจังหวัดในภาคเหนื อของไทยเรานี่ เอง ท้าวแมน สรวงเป็ นกษัตริ ยข์ องเมืองแมนสรวง พระองค์มีพระมเหสี ทรง พระนามว่า “ นาฏบุญเหลือ ” ทั้งสองพระองค์มีพระโอรสมีพระนามว่า “ พระลอดิลกราช ” หรื อเรี ยกกันสั้นๆว่า “ พระลอ ” มีกิตติศพั ท์เป็ นที่ร่ าลือกันว่าพระองค์น้ นั ทรง เป็ นชายหนุ่มรู ปงามไปทัว่ สารทิศจนไปถึงเมืองสรอง ( อ่านว่า เมืองสอง ) ซึ่ ง เป็ นเมืองที่ถกู ปกครองโดยท้าวพิชยั วิษณุกร พระองค์มีพระนามว่า “ พรดารา วดี ” และพระองค์ทรงมีพระธิ ดาผูเ้ ลอโฉมถึงสองพระองค์พระนามว่า “ พระ เพื่อน ” และ “ พระแพง ”
พระเพื่อนและพระแพงได้ยินมาว่า พระลอเป็ นชายหนุ่ มรู ปงาม ก็ให้ความ สนใจยากจะได้ยล พี่เลี้ยงของ ”พระเพื่อนและพระแพง” คือนางรื่ น และนาง โรย สังเกตเห็นความปรารถนาของนายหญิงของตนก็เข้าใจใน พระประสงค์ สองพี่เลี้ยงจึงอาสาจะจัดการให้นายของตนนั้นได้พบกับพระลอ โดยการส่ งคน ไปขับ ซอในนครแมนสรวง และในขณะที่ ข ับ ซอนั้น จะไห้ นัก ดนตรี พ ร่ า พรรณนาถึงความงามของเจ้าหญิงทั้งสอง ในขณะเดียวกันนั้นพี่เลี้ยงทั้งสองก็ ได้ไปหาปู่ เจ้าสมิ งพราย เพื่อที่ จะให้ช่วยทาเสน่ ห์ให้พระลอหลงใหลในเจ้า หญิงทั้งสอง
เมื่อพระลอต้องมนต์กท็ าใคร่ อยากที่จะได้ยลพระเพื่อนและพระแพงเป็ นยิ่งนัก พระองค์เกิดความคลัง่ ไคล้ไหลหลงจนไม่เป็ นอันทาอะไรแม้แต่กระทัง่ เสวย พระกระยาหาร พฤติกรรมที่เปลี่ยนไปของพระองค์ ได้ทาให้พระราชชนนี สงสัยว่าจะมีผีมาเข้ามาสิ งสู่ อยูแ่ ต่ถึงแม้ว่าจะหาหมอผีคนไหนมาทาพิธีขบั ไล่ก็ ไม่มีผลอันใด พระลอก็ยงั คงมีพฤติการณ์อย่างเดิมอยู่
เพื่อที่จะได้ยลเจ้าหญิงทั้งสอง พระลอจึงทูลลาพระราชชนนี ออกประพาสป่ า แต่จุดประสงค์ที่แท้จริ งก็คือ เพื่อที่จะได้ไปยลเจ้าหญิงแห่ งเมืองสรองนัน่ เอง จากนั้นพระลอก็ออกเดินทางมุ่งหน้าสู่ เมืองสรองพร้อมคนสนิ ทอีก 2 คน คือ นายแก้ว กับนายขวัญ พร้อมกับไพร่ พลอีกจานวนหนึ่ ง ทั้งหมดต้องเดินผ่านป่ า ผ่าดงจนกระทัง่ มาพบแม่น้ าสายหนึ่ งมีชื่อว่า “ แม่น้ ากาหลง ”พื่อที่จะได้ยลเจ้า หญิงทั้งสอง พระลอจึงทูลลาพระราชชนนี ออกประพาสป่ า แต่จุดประสงค์ที่ แท้จริ งก็คือ เพื่อที่จะได้ไปยลเจ้าหญิ งแห่ งเมืองสรองนั่นเอง จากนั้นพระ ลอก็ออกเดินทางมุ่งหน้าสู่ เมืองสรองพร้อมคนสนิ ทอีก 2 คน คือ นายแก้ว กับ นายขวัญ พร้ อ มกับ ไพร่ พ ลอี ก จ านวนหนึ่ ง ทั้ง หมดต้อ งเดิ น ผ่ า นป่ าผ่ า ดง จนกระทัง่ มาพบแม่น้ าสายหนึ่งมีชื่อว่า “ แม่น้ ากาหลง ” และที่แม่น้ ากาหลงนี้ เอง ที่พระลอได้ต้ งั อธิ ฐานเสี่ ยงน้ าเพื่อตรวจดูดวงชะตา ของพระองค์เอง ทันทีที่ได้สิ้นคาอธิ ษฐานนั้น แม่น้ าก็เปลี่ยนเป็ นสี แดงเลือด ในทันทีและไหลเวียนวนผิดปกติ เมื่อพระลอเห็นดังนั้นก็รู้ได้ว่าจะมีเรื่ องร้าย รออยู่เบื้องหน้าของพระองค์ แต่ก็ไม่ได้ทาให้พระองค์เกิดความย่อท้อที่จะได้ พบกับเจ้าหญิงที่พระทัยของพระองค์เรี ยกร้องแต่อย่างใด ถึงแม้ว่าพระองค์น้ นั จะไม่เคยพบนางเลย แต่พระองค์คลัง่ ไคล้ไหลหลงในตัวนางทั้งสองเป็ นยิง่ นัก
ส่ วนเจ้าหญิ งทั้งสองรอการเดิ นทางมาของเจ้าชายรู ปงามไม่ได้ และเกรงว่า มนต์เสน่ ห์ของปู่ เจ้าสมิ งพรายจะไม่เห็ นผล จึ งได้ขอร้ องให้ปู่เจ้าสมิ งพราย ช่วยเหลืออีกครั้ง โดยให้ช่วยเนรมิตไก่งามขึ้นตัวหนึ่ งให้มีเสี ยงขันที่ไพเราะ ทั้งสองพระองค์คิดว่าไก่ตวั นั้นจะต้องทาให้พระลอสนพระทัยและติ ดตามา จนถึงเมืองสรองอย่างแน่นอน
และแล้วเหตุการณ์กเ็ ป็ นไปตามที่เจ้าหญิงสองคาดไว้ พระลอได้ตามไก่เนรมิต ไปจนถึงพระราชอุทยาน และได้พบกับเจ้าหญิงทั้งสองซึ่ งกาลังทรงสาราญอยู่ ในทัน ที ที่ ท้ งั สามได้พ บกัน ก็เ กิ ด ความรั ก ใคร่ ก ัน ในบัด ดล และก็เ ป็ นเวลา เดียวกับที่นายแก้วกับนายขวัญ ได้ตกหลุมรักของนางรื่ นและนางโรยผูซ้ ่ ึ ง เปิ ดหัวใจต้อนรั บชายหนุ่ มทั้งสองโดยไม่รีรอเช่ นกัน ปรากฏว่าพระลอและ บ่ า วคนสนิ ท ของพระองค์ล กั ลอบเข้า ไปอยู่ใ นพระต าหนัก ชั้น ในซึ่ งเป็ นที่ ประทับของเจ้าหญิงทั้งสอง อย่างไรก็ตาม ความลับนี้ได้ถูกเปิ ดเผยเข้าจนได้ … เมื่ อข่าวได้ไปถึงพระกรรณของพระราชาจึ งได้เสด็จมาไต่สวนในทันที และ เมื่อพระลอกราบทูลให้ทรงทราบเรื่ อง พระองค์ก็ทรงกริ้ วเป็ นยิ่งนัก แต่ก็ทรง เข้า พระทัย ในความรั ก ของคนทั้ง สาม และทรงพระเมตตารั บ สั่ งจะจัด การ อภิเษกพระลอกับพระเพื่อนและพระแพงให้ทนั ที
ด้วยการอ้างเอาพระราชโองการของพระราชโอรสของพระนางคือ ท้าวพระ พิชยั วิษณุกร พระเจ้าย่าจึงสั่งให้ทหารล้อมพระลอและไพร่ พลเอาไว้ ในขณะที่ พระลอกับไพร่ พลได้ต่อสู ้เอาชีวิตรอด พระนางก็สั่งให้ทหารระดมยิงธนูเข้า ใส่ ลูกธนูที่พุ่งเข้าหาพระองค์และไพร่ พลประดุจดังห่ าฝนก็ไม่ปานจึงทาให้ไม่ อาจจะต้านทานไว้ได้อีกต่อไป และเพื่อที่ปกป้ องชีวิตของชายคนรักพระเพื่อน กับพระแพงจึงเข้าขวางโดยใช้ตวั เองเป็ นโล่กาบังให้พระลอ ทั้งสามจึงต้องมา สิ้ นพระชนม์ในอ้อมกอดของกันและกันท่ามกลางศพของบ่าวไพร่ ณ ที่ตรง นั้นเอง ทันใดนั้นทั้งสองเมืองก็ตอ้ งตกอยูใ่ นความวิปโยคต่อการจากไปของทั้ง สามพระองค์ผบู ้ ูชาในรักแท้
ทีม่ า credit: http://pspreaw.wixsite.com/thailandliterature/untitled-cqs0 Photo credit: kroobannok.com/article-23768-นิทานพื้นบ้าน….พระลอ.html oknation.net/blog/vana/2008/07/08/entry-1