เมื่อราวเกือบ 10 ปีที่ผ่านมา ต้องยอมรับว่า บ้านเราฮิต Sudoku เป็นอย่างมาก เรียกได้ว่า ไปไหนมาไหน เป็นต้องเห็นคนก้มหน้าก้มเล่น Sudoku
แต่ไม่ใช่เล่น Sudoku ในโทรศัพท์มือถือนะครับ เพราะตอนนั้น ยังไม่มี App Sudoku ให้เล่น และโทรศัพท์มือถือที่เล่นเกมได้นั้น ยังมีน้อยมาก
ทว่า ผ่านมาถึง พ.ศ. นี้ Sudoku ในโทรศัพท์มือถือ นอกจากเป็นเรื่องธรรมดาแล้ว ยังเป็นเรื่องสนุกสนานสำหรับแฟนพันธุ์แท้ Sudoku อีกด้วย
โดยก่อนหน้าที่จะมี Sudoku ในโทรศัพท์มือถือ ได้มีการพัฒนา “เกมกด” Sudoku ขึ้นมา หลังจาก Sudoku บนหน้ากระดาษเริ่มชะลอตัว
Sudoku คือ “เกมปริศนาตัวเลข” ที่ผู้เล่นต้องเลือกใส่หมายเลขตั้งแต่ 1 ถึง 9 ลงไปในกล่องตาราง โดยมีเงื่อนไขว่า ในแต่ละแถวแนวนอนและแต่ละแถวแนวตั้งนั้น “ตัวเลขจะต้องไม่ซ้ำกัน”
ตาราง Sudoku มาตรฐานนั้น จะมีทั้งสิ้น 9 คูณ 9 ช่อง ซึ่งประกอบด้วยตารางย่อย 9 ตารางในลักษณะ 3 คูณ 3 ขีดแบ่งโดยใช้เส้นหนา
และภายในแต่ละตารางย่อยทั้ง 9 ก็จะประกอบด้วยตัวเลข 1 ถึง 9 เช่นเดียวกัน
Sudoku หรือ “ซูโดะกุ” ย่อมาจากคำว่า “ซูจิวะโดะกุชินนิคางิรุ” หมายถึง “ตัวเลขต้องมีหนึ่งเดียว”
มีที่มาจากหลักการเล่นง่ายๆ ที่ว่า จะมีการกรอกตัวเลขในแต่ละแถว ทั้งแถวแนวนอน และแถวแนวตั้ง “ให้ไม่ซ้ำกัน”
เมื่อเริ่มเล่น จะมีการวางตัวเลขบางส่วนให้เป็นคำใบ้ โดยผู้เล่นจะต้องกรอกตัวเลขที่เหลือลงไปในช่องตารางให้ครบถ้วน
ตามเงื่อนไขที่ว่า แต่ละตัวเลขในแต่ละแถว ทั้งแนวตั้ง และแนวนอน จะถูกใช้ได้เพียงครั้งเดียว (รวมถึงในแต่ละตารางย่อยด้วย)
เหตุดังนั้น การเล่น Sudoku จึงเป็นการฝึกฝน “ตรรกะ” นั่นเอง!
โดยผลพวงจากการเล่น Sudoku นี้ นอกจากจะช่วยเพิ่มพูนทักษะ และความสามารถในด้าน “ตรรกะ” อย่างที่กล่าวไปแล้ว
ยังจะได้ฝึกฝนความอดทน รวมถึงสมาธิได้อีกด้วย
อย่างไรก็ดี ในช่วงที่ Sudoku เริ่มดังใหม่ๆ ได้มีข้อโต้แย้งบางประการเกิดขึ้นในธุรกิจ Sudoku
ซึ่งจะว่าไป ก็คงคล้ายกับแวดวงอื่นๆ ทั่วโลก ที่เมื่อมีเรื่องเงินๆ ทองๆ หรือประเด็นเกี่ยวกับผลประโยชน์เข้ามาเกี่ยวข้อง ก็มักจะมีข้อขัดแย้งเกิดขึ้นเป็นธรรมดา
เริ่มจากข้อสันนิษฐานที่ว่า Sudoku เป็นการต่อยอดมาจากเกมเติมตัวเลขของ Leonhard Euler นักคณิตศาสตร์คนสำคัญของคริสต์ศตวรรษที่ 18 ชาวสวิส
ขณะที่ก็มีอีกบางกระแสที่บอกว่า เกมในลักษณะเดียวกับ Sudoku นี้ เริ่มต้นครั้งแรกที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี ค.ศ. 1979 ภายใต้ชื่อ Number Place
แหม ช่างน่าตีจริง ใส่ ค.ศ. ดักไว้ก่อน 1 ปี เพราะเป็นที่รู้กันว่า Sudoku นั้น ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1980 ด้วยฝีมือของ Maki Kaji นักหนังสือพิมพ์ชาวญี่ปุ่น
Maki Kaji เคยให้สัมภาษณ์เอาไว้ว่า เขาดัดแปลง Sudoku ขึ้นมาจากเกมปริศนาตัวเลขเก่าแก่ของญี่ปุ่น
ค่อยๆ ปรับปรุงทีละน้อย ก่อนที่จะได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางในญี่ปุ่นห้วงต้นทศวรรษที่ 1980
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ช่วงต้นสหสวรรษใหม่ เมื่อมีการนำ Sudoku ไปตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ The Times ของอังกฤษ ตามมาด้วยยุโรป และออสเตรเลีย
ทำให้ Sudoku ได้ Go inter กลายเป็นเกมที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในโลก
ประจักษ์พยานที่ดีก็คือ มีการจัดการแข่งขันชิงแชมป์ Sudoku ในมากกว่า 100 ประเทศ และมีผู้เข้าร่วมราว 200 ล้านคนทุกๆ ปี
ในเมืองไทย ความนิยม Sudoku เฟื่องฟูมากเมื่อราว 10 ปีก่อน ดังที่ได้เกริ่นนำไปในตอนต้น
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Sudoku มีส่วนช่วยให้หนังสือพิมพ์ Bangkok Post และนิตยสาร Reader’s Digest ฉบับภาษาไทย ขายดีเป็นเทน้ำเทท่าในวันที่ตีพิมพ์ Sudoku มาแล้ว
หลังจากโด่งดังกับ Sudoku คุณ Maki Kaji ได้เปิด Nikoli เพื่อพัฒนา Sudoku ในรูปแบบใหม่ และสร้างสรรค์เกมปริศนาแบบ Sudoku ใหม่ๆ ขึ้นมาอย่างมากมาย
แต่ต้องยอมรับว่า “ไม่ประสบความสำเร็จเท่ากับ Sudoku”
และแล้ว เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม ที่ผ่านมา มีข่าวร้ายสำหรับแฟนพันธุ์แท้ Sudoku เกิดขึ้น
นั่นคือ Maki Kaji เจ้าของฉายาบิดา Sudoku ได้เสียชีวิตลงในวัย 69 ปี ด้วยโรคมะเร็งท่อน้ำดี ที่บ้านของเขาในเมืองมิตากะ ในกรุงโตเกียว
