โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ รัชกาลที่ ๙ “โครงการหลวงวัดจันทร์” จากพระราชดำริ สู่การพัฒนาชีวิตราษฎร

หนึ่งในพระราชกรณียกิจที่สำคัญของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรก็คือ การพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎรให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น อันจะเห็นได้จากโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริต่าง ๆ รวมไปถึงโครงการหลวง ซึ่งเป็นโครงการส่วนพระองค์ที่ส่งเสริมการปลูกพืช  เมืองหนาวแก่ชาวเขาเพื่อเป็นการหารายได้ทดแทนการปลูกฝิ่น

โดยโครงการหลวงจะมีสถานีวิจัยหลัก ๔ สถานี และสถานีส่งเสริมปลูกพืชทดแทนฝิ่น เรียกว่าศูนย์พัฒนาโครงการ จำนวน ๓๘ ศูนย์ และหนึ่งในนั้นก็คือ “ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์” ในพื้นที่ของ อ.กัลยาณิวัฒนา จ.เชียงใหม่

“ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์” หรือ “โครงการหลวงวัดจันทร์” นั้นกำเนิดขึ้นภายหลังจากที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ได้เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรชาวเขาในเขตหมู่บ้านวัดจันทร์ เมื่อวันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๒ และได้ทรงทราบถึงความทุกข์ยากของชาวเขาในพื้นที่ จึงมีพระราชดำริให้มีการพัฒนาบ้านวัดจันทร์และหมู่บ้านใกล้เคียง เพื่อให้ราษฎรมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

โดยจัดตั้งคณะกรรมการบริหาร “ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์” ซึ่งมีหม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี เป็นองค์ประธานกรรมการ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ เป็นรองกรรมการ และผู้แทนจากหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องร่วมกันเป็นกรรมการ อาทิ สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ กรมชลประทาน องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ กรมส่งเสริมการเกษตร กรมพัฒนาที่ดิน เป็นต้น

ในพื้นที่ของ อ.กัลยาณิวัฒนา ที่รู้จักกันในนาม “ป่าสนวัดจันทร์” แต่เดิมนั้นเป็นที่อยู่ของชาวปกาเกอะญอ ในภายหลังก็มีคนเมืองเข้ามาอยู่อาศัยร่วมกันกับชาวปกาเกอะญอ กลายเป็นชุมชนบ้านจันทร์ หรือชุมชนบ้านวัดจันทร์ในเวลาต่อมา โดยชาวปกาเกอะญอเรียกดินแดนนี้ว่า “มือเจะคี” ซึ่งมีความหมายว่า “ต้นน้ำแม่แจ่ม” เนื่องจากป่าไม้ที่นี่เป็นต้นกำเนิดของลำห้วยเล็ก ๆ หลายสาย ที่ไหลไปรวมกันเป็นต้นน้ำแม่แจ่ม และไหลไปรวมกับแม่น้ำปิง ก่อนที่จะรวมปิง วัง ยม น่าน กลายเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา เส้นเลือดสายใหญ่ของคนภาคกลาง

ด้วยภูมิประเทศในบริเวณนี้ส่วนใหญ่จะเป็นเนินเขาและภูเขาที่สลับซับซ้อน เป็นป่าสนเขา สนสองใบ และสนสามใบ ทำให้ชาวบ้านส่วนใหญ่มีการประกอบอาชีพทางการเกษตร ทั้งพืชไร่ พืชผัก และไม้ผลเมืองหนาว ทางศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ จึงได้เข้ามาช่วยพัฒนาการประกอบอาชีพของชาวบ้านให้มีรายได้เพิ่มมากขึ้น

นอกจากหน้าที่ในการช่วยเหลือและพัฒนาพื้นที่แล้ว โครงการหลวงวัดจันทร์ก็ยังเป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยว ที่ให้ความรู้อีกมากมาย อย่างเช่น ในพื้นที่ของโครงการ เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางการเกษตร แปลงพืชผักปลอดสารพิษต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น ฟักทองญี่ปุ่น ผักกาดหวาน ผักสลัด หรือดอกไม้นานาพันธุ์ที่ออกผลผลิตตามฤดูกาล เช่น กระเจียวในหน้าฝน กล้วยไม้ป่า หรือผลไม้เมืองหนาว อาทิ พลับ บ๊วย พลัม อโวคาโด เป็นต้น

ซึ่งจากผลผลิตทางการเกษตรที่ได้มานั้น ก็มีการผ่านกระบวนการออกมาเป็นผลิตภัณฑ์แปรรูปทางการเกษตรให้เลือกซื้อเลือกชม เช่น ข้าวเกรียบฟักทองญี่ปุ่น บ๊วยดอง บ๊วยผง พลัมดอง ไวน์ เหล้า เป็นต้น

ในส่วนของแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ นักท่องเที่ยวก็สามารถเข้าไปเดินป่าศึกษาธรรมชาติ ชมวิวทะเลหมอก ชมกอไผ่ยักษ์ เข้าไปเที่ยวน้ำตกห้วยฮ่อม และพักผ่อนบริเวณอ่างเก็บน้ำของกรมชลประทาน ที่สำคัญ ก็คือ ดงสนสามใบที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติในบริเวณพื้นที่ของโครงการ ที่เป็นเอกลักษณ์ของ อ.กัลยาณิวัฒนา

ในบริเวณชุมชนวัดจันทร์ นอกจากจะมีโครงการหลวงวัดจันทร์แล้ว ก็ยังมีพื้นที่ที่เป็นแหล่งท่องเที่ยว  ที่นักท่องเที่ยวหลายคนรู้จักกันดี อย่างเช่น ป่าสนวัดจันทร์ โดยองค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ หรือที่รู้จักกันว่า “ออป. วัดจันทร์” ที่มีบรรยากาศร่มรื่นด้วยแนวต้นสนที่ปลูกอยู่โดยรอบ นักท่องเที่ยวสามารถปั่นจักรยานไปตามเส้นทาง ชมทิวทัศน์ป่าไม้ ทุ่งนาเขียวขจี อ่างเก็บน้ำที่มีความงดงามเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะในช่วงหน้าหนาว ที่ยามเช้าจะมีสายหมอกล่องลอยอยู่เหนือผืนน้ำ

และสามารถชมวิวทิวทัศน์ของชุมชนวัดจันทร์ได้ที่จุดชมวิวบนเนินเขา ที่ประดิษฐาน “พระธาตุจอมแจ้ง” ซึ่งเป็นอีกหนึ่งพระธาตุศักดิ์สิทธิ์ของเมืองนี้ โดยจะได้มองเห็นชุมชนวัดจันทร์อันมีฉากหลังเป็นเทือกเขาทอดยาว ท่ามกลางป่าสนและทุ่งนาอันเขียวขจี

ส่วนสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ อันเป็นศูนย์รวมใจของชาวชุมชนก็คือ “วัดจันทร์” ที่เป็นวัดเก่าแก่ของชุมชน ประดิษฐานพระธาตุวัดจันทร์ และมีวิหารที่เป็นที่รู้จักของคนทั่วไปว่า “วิหารแว่นตาดำ” หรือ “วิหารเรย์แบน” ที่เมื่อมองจากด้านหน้าวิหารแล้วจะเห็นภาพคล้ายกับมีแว่นตาขนาดใหญ่สวมอยู่

แหล่งท่องเที่ยวของชุมชนวัดจันทร์นั้น งดงามด้วยพื้นที่ที่ธรรมชาติสร้างสรรค์ขึ้น บางส่วนก็ยังมองดูคล้ายกับแหล่งท่องเที่ยวชื่อดังในพื้นที่อื่นด้วย เช่น “ปางอุ๋งน้อย” หรือพื้นที่ส่วนปศุสัตว์ของโครงการหลวงวัดจันทร์ เหตุที่เรียกว่าปางอุ๋งน้อย ก็เพราะมีอ่างเก็บน้ำขนาดย่อม ๆ แวดล้อมด้วยป่าสน มีโรงเลี้ยงกระต่าย และฝูงแกะเดินเล่นอยู่ท่ามกลางทุ่งหญ้าและป่าสน

หากมาเยือนที่โครงการหลวงวัดจันทร์ หรือแม้แต่ในบริเวณชุมชนวัดจันทร์ นอกจากจะเป็นการมาท่องเที่ยวกระจายรายได้แก่ชุมชน ซึ่งเป็นการช่วยเหลือชาวบ้านในพื้นที่ได้อีกทางหนึ่งแล้ว ก็ยังได้มารำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ผ่านโครงการส่วนพระองค์ที่ช่วยพัฒนาความเป็นอยู่ของชาวบ้านในพื้นที่ ซึ่งเป็นเพียงส่วนเล็ก ๆ เท่านั้น ที่พระองค์ทรงทำเพื่อประชาชนชาวไทย

แหล่งที่มา https://mgronline.com/travel/detail/๙๕๕๐๐๐๐๑๔๗๘๐๕