เมื่อเอ่ยถึงธุรกิจน้ำดื่ม หลายคนอาจจะมองว่าเป็นธุรกิจไกลตัว ประสบความสำเร็จได้ยาก โดยเฉพาะนักธุรกิจหน้าใหม่ เกิดคำถามในหัวตลอดเวลาว่าทําน้ำดื่มขายดีไหม เพราะมีแบรนด์ดังๆ ครองตลาดน้ำดื่มอยู่ก่อนแล้ว
ก็ไม่แปลกที่จะคิดเช่นนั้น ยิ่งช่วงหน้าร้อนยิ่งตอกย้ำตลาดน้ำดื่มในบ้านเราว่ามีหลากหลายแบรนด์ เห็นได้จากโฆษณาว่าแต่ละแบรนด์ ต่างมีการอัดฉีดยิงโปรโมชั่นการแข่งขันอย่างรุนแรง
ธุรกิจน้ำดื่มสามารถทำเป็นอาชีพอิสระ แม้ว่าจะมีหลายเจ้า หลายยี่ห้อ แต่คุณทราบหรือไม่ว่าจำนวนที่มีอยู่ก็ยังคงไม่เพียงพอกับความต้องการของผู้บริโภค เนื่องจากความต้องการน้ำดื่มในยุคโลกร้อนนี้มีมากขึ้นเรื่อยๆ
ผลพวงจากจำนวนประชากรที่เพิ่มมากขึ้น วิถีชีวิต พฤติกรรมการดำเนินชีวิตของผู้คนก็เปลี่ยนไป สภาพอากาศ สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติก็แปรเปลี่ยน จนอาจกล่าวได้ว่า ทุกๆ สิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบันล้วนแต่สนับสนุนให้ธุรกิจน้ำดื่มยังมีโอกาสเติบโตไปได้อีกไกลและน่าลงทุนสำหรับผู้ประกอบการหน้าใหม่เสมอ
และเหตุผลที่สำคัญที่ทำให้ธุรกิจน้ำดื่มบรรจุขวดยังเป็นที่นิยม ได้แก่
1.น้ำเป็นสิ่งที่มนุษย์ขาดไม่ได้
น้ำดื่มจึงยังเป็นที่ต้องการสำหรับผู้บริโภคอยู่เสมอ ประกอบกับสมัยนี้เป็นยุคที่ผู้บริโภคหันมาใส่ใจกับการดูแลเรื่องอาหารการกินมากขึ้น คำนึงความสะอาด คำนึงถึงคุณค่าสารอาหารที่จะได้รับจากอาหารและเครื่องดื่ม
ทั้งนี้อาจเป็นผลสืบเนื่องจากเหตุการณ์ภัยพิบัติทางธรรมชาติ เมื่อครั้งประสบอุทกภัยปี 2554 ที่ยังเป็นฝันร้ายคอยหลอกหลอนให้ผู้บริโภคไม่อาจวางใจกับความสะอาดของน้ำประปา แม้ว่าจะมีการโฆษณาย้ำนักย้ำหนาว่า “น้ำประปาสะอาดดื่มได้” ก็ตาม
จึงไม่แปลกใจเลยที่ธุรกิจน้ำดื่ม จะเป็นธุรกิจที่น่าสนใจ มีผู้ประกอบการหน้าใหม่ๆ หันมาจับทางธุรกิจนี้ จนเกิดแบรนด์น้ำดื่มหลากหลายตัวเลือกเป็นประโยชน์แก่ผู้บริโภค
2. ตอบโจทย์ชีวิตเร่งรีบ
วิถีชีวิตของคนในปัจจุบันที่เปลี่ยนไป ใช้เวลาในแต่ละวันหมดไปกับการทำงาน ทำให้เหลือเวลาเพียงน้อยนิดที่จะหันมาดูแลตัวเอง จำเป็นต้องอาศัยความสะดวกสบายจากอาหารสำเร็จรูปมาประทังชีวิตในแต่ละวัน
น้ำดื่มก็เช่นเดียวกันที่ตอบโจทย์ความต้องการดังกล่าว ทั้งยังมีราคาที่ถูกกว่าเครื่องดื่มประเภทอื่นๆ มีหลากหลายรูปแบบให้เลือกได้ ตั้งแต่ขวดขุ่น ขวดใส ขวดแก้ว หรือมาในรูปแบบแก้วน้ำขนาดเล็ก ช่วยลดค่าใช้จ่ายในค่าครองชีพของผู้บริโภค
และมีจัดจำหน่ายในทุกๆ ที่ ตั้งแต่ร้านโชห่วยข้างทางไปจนถึงซูเปอร์มาร์เก็ต ห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ อำนวยความสะดวกให้แก่ผู้บริโภคในการเลือกซื้อได้อีกด้วย
3. แบรนด์เล็กก็สู้ได้
จริงอยู่ที่ทุกวันนี้มีแบรนด์ของน้ำดื่มผุดขึ้นมากมาย และแบรนด์ดังๆ ก็มักครองตลาด กลุ่มลูกค้าอยู่แล้ว แต่เชื่อเถอะว่า ธุรกิจน้ำดื่มยังมีช่องทางให้คุณเนรมิตแบรนด์น้ำดื่มเล็กๆ ขึ้นมาได้ใหม่เสมอ ยิ่งถ้าคุณมีทำเลทองอย่างในชุมชนเล็กๆ หรือชุมชนที่ห่างไกลจากตัวเมือง
เจ้าทำเลเหล่านี้นี่เองที่จะทำให้คุณเป็นเจ้าของธุรกิจน้ำดื่มตัวน้อยๆ ได้อย่างไม่ยากเย็น เพราะอย่างที่ได้กล่าวไว้แล้วว่าชุมชนที่ห่างไกลออกไปมักประสบปัญหาเรื่องความไม่สะอาดของน้ำประปา ทำให้คนในพื้นที่ไม่สามารถนำมาบริโภคได้
ผนวกกับแบรนด์น้ำดื่มดังๆ ก็มักจะมองข้ามชุมชนเล็กๆ ที่ห่างไกลออกไป เนื่องจากไม่ยอมเสียค่าใช้จ่ายกับการเดินทางที่คำนวณไว้แล้วว่า ไม่คุ้มกับยอดจำหน่าย จึงตัดใจไม่ทำยอดกับกลุ่มลูกค้าเล็กๆ กลุ่มนี้ แต่สำหรับผู้ประกอบการหน้าใหม่แล้ว
นี่คือกลุ่มลูกค้าที่ทรงประสิทธิภาพที่สุด คุณสามารถแจ้งเกิดแบรนด์น้ำดื่มของคุณได้อย่างไม่ยากเย็นและถ้าหากชุมชนนั้นมีตัวเลือกแบรนด์น้ำดื่มน้อยแล้ว ความจงรักภักดีต่อสินค้าของคุณนั่นย่อมมีมากขึ้น โอกาสที่จะสร้างรายได้ก็ย่อมเห็นอยู่ไม่ไกล
ขั้นตอนการทำน้ำดื่มบรรจุขวด
การทำน้ำดื่มบรรจุขวดและบรรจุถัง ใช้เงินลงทุนสูงในระดับ 600,000 – 1,000,000 บาทขึ้นไป อยู่ที่กำลังการผลิตและเครื่องจักรที่เลือกใช้ ถ้าเครื่องจักรหรือระบบการผลิตน้ำมีประสิทธิภาพต่ำ ก็จะผลิตได้น้อย หรืออาจเกิดปัญหาระหว่างการผลิต ดังนั้น การหาข้อมูลผู้จำหน่ายและบริการด้านเครื่องจักร ที่มีความเชี่ยวชาญจึงเป็น หัวใจสำคัญของธุรกิจ ที่สำคัญ ใครที่อยากทำธุรกิจน้ำดื่มบรรจุขวด ควรจะศึกษาดูงานและกรรมวิธีและขั้นตอนให้ละเอียด
เพราะจะสามารถวางแผนด้านต้นทุนคงที่และต้นทุนแปรผันได้แน่นอน รวมถึงปริมาณที่สามารถผลิตได้ จึงจะทราบผลกำไรที่น่าจะเกิดขึ้น โดยขั้นตอนหลักของการผลิตน้ำดื่มบรรจุขวดและถัง เริ่มจากการการปรับปรุงคุณภาพน้ำ ทั้งการกรองและการฆ่าเชื้อ ตามกรรมวิธีที่ได้มาตรฐานเพื่อรอการบรรจุใส่ขวด การเตรียมขวดหรือถัง การบรรจุน้ำและซีลปิดผนึก และการจัดเป็นแพ็คหรือหีบห่อเพื่อรอการขนส่งไปยังจุดจำหน่ายต่อไป
วัสดุอุปกรณ์
เครื่องมืออย่างน้อยต้องประกอบด้วย
1) เครื่องหรืออุปกรณ์การปรับคุณภาพนํ้า
2) เครื่องหรืออุปกรณ์ล้างภาชนะบรรจุ
3) เครื่องหรืออุปกรณ์การบรรจุ
4) เครื่องหรืออุปกรณ์การปิดผนึก,แพ็คกิ้ง
5) โต๊ะหรือแท่นบรรจุ ที่เหมาะสมสำหรับขนาดบรรจุที่ต่างกัน
6) ท่อส่งนํ้าเป็นท่อพลาสติก PVC หรือวัสดุอื่นที่มีคุณภาพทัดเทียมกัน
วัตถุดิบ
วัตถุดิบหลักที่ใช้ในการผลิตน้ำดื่มบรรจุขวด คือ น้ำประปา หรือ น้ำบาดาล
ขั้นตอนวิธีการผลิตน้ำดื่ม
โดยทั่วไป กรรมวิธีการผลิตนํ้าดื่มบรรจุขวดจะแบ่งเป็นขั้นตอนตามที่ อย. กำหนด ดังนี้
1.ขั้นตอนการกรอง ประกอบด้วย
– กรองด้วยสารที่เป็นตัวกรอง (ถังกรอง) ชนิดต่าง ๆ และ/หรือ
– ใช้วิธี Reverse Osmosis (R.O)
2. ขั้นตอนการทำ ลายเชื้อจุลินทรีย์ ประกอบด้วย
– ใช้แสงอุลตราไวโอเลต (หลอด U.V.) และ/หรือ
– ใช้ระบบโอโซน (Ozone)
การผลิตที่เป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือน จะมีกรรมวิธีไม่ค่อยยุ่งยากซับซ้อน ดังนี้
1) นำนํ้าประปาหรือนํ้าบาดาลเข้าสู่เครื่องกรอง SAND FILTER
2) ผ่านนํ้าเข้าสู่เครื่องกรอง BASE EXCHANGE UNIT ซึ่ง บรรจุผงกรองเรซิน เพื่อขจัดความ กระด้างของนํ้าและ สารละลายของเหล็กบางส่วนออก
3) ผ่านนํ้าเข้าสู่เครื่องกรอง ACTIVATED CARBON FILTER ซึ่งบรรจุสารกรอง ACTIVATED CARBON เพื่อขจัดกลิ่น สี และตะกอน
4) ผ่านน้ำสู่เครื่องกรอง BACTERIA FILTER ซึ่งมีใส้กรองเป็น CERAMIC FILTRATION
5) นำน้ำผ่านเข้าสู่หลอดอุลตร้าไวโอเลต เพื่อฆ่าเชื้อโรคแล้วจึงผ่านน้ำ เข้าสู่เครื่องบรรจุ เพื่อบรรจุใส่ภาชนะต่อไป
น้ำประปาหรือน้ำบาดาล เครื่องกรอง SAND FILTER เครื่องกรอง BASE EXCHANGE UNIT เครื่องกรอง ACTIVATED CARBON FILTER เครื่องกรอง BACTERIA FILTER หลอด U.V. เครื่องบรรจุ PACKING
ต้นทุนธุรกิจน้ำดื่มบรรจุขวด
ข้อมูลจากศูนย์ธุรกิจอุตสาหกรรม(BOC) ระบุเกี่ยวกับโครงสร้างต้นทุนเพื่อให้เห็นภาพตัวอย่างดังนี้ การลงทุนด้านเครื่องจักร ค่าสถานที่และค่าจ้างแรงงาน
โดยสมมติต้นทุนเริ่มต้นที่ 600,000 บาท ถ้ามียอดการผลิตและขายได้ 300,000 ขวดต่อปี
ก็จะมีต้นทุนต่อขวด 2 บาท ถ้ามีค่าน้ำอีกต้นทุนขวดละ 0.20 บาท ก็จะมีต้นทุนต่อขวดที่ 2.20 บาท
ขณะที่ราคาขายส่ง ขวดละ 3 บาท ขายปลีกขวดละ 7 บาท
จากตัวอย่างดังกล่าว ทำให้เห็นภาพการลงทุนว่า ต้องมีการคำนวณต้นทุนและยอดขายต่อปีที่แน่นอน เพื่อจะสามารถควบคุมต้นทุนให้มีกำไรได้ เพราะน้ำดื่มมีเพดานของราคาขาย ถ้าขายแพงกว่าผู้ผลิตรายอื่น ก็จะไม่ได้ลูกค้า การขายตัดราคาก็ไม่ควรทำเช่นกัน
การออกแบบผลิตภัณฑ์
เนื่องจากน้ำดื่มในท้องตลาดมีราคาที่ไม่ต่างกันมาก จุดขายนอกจากคุณภาพของน้ำที่ได้มาตรฐาน ไร้สิ่งเจือปน ใส ไม่มีสี กลิ่น และรสแล้ว ตัวที่จะดึงดูดใจลูกค้าได้ก็คือการออกแบบผลิตภัณฑ์ ได้แก่ รูปทรงของขวด ลวดลาย ฉลากที่แจ้งรายละเอียดต่าง ๆ ทั้งโลโก้และการระบุชื่อผู้ผลิต ปริมาตรน้ำ และตรารับรองจาก อย. ไปจนถึงสีสันของฝา
การทำธุรกิจน้ำดื่มบรรจุขวดหรือถัง จึงจำเป็นต้องมีการวางแผนธุรกิจอย่างรอบคอบเพราะเป็นการลงทุนในเรื่องของเครื่องจักร สถานที่การผลิต แรงงาน ตลอดจนกระบวนการติดต่อทางธุรกิจ เพื่อให้สามารถทำยอดขายได้มากๆ สิ่งสำคัญอีกเรื่องหนึ่งคือ ต้องมีสถานที่เก็บน้ำดื่มที่ผลิตเสร็จแล้วรอการขนส่งด้วย
ผู้ที่จะลงทุนจึงต้องมีความพร้อมด้านสถานที่และเงินทุน เพื่อให้มั่นใจว่าการเริ่มต้นธุรกิจช่วงแรกจะไม่เป็นอุปสรรค หลังจากเครื่องจักรดำเนินการผลิตแล้วต้นทุนด้านเครื่องจักรก็จะถูกเฉลี่ยไปตามระยะเวลา ต้นทุนต่อขวดจะลดลงได้และมีกำไรมากขึ้น
กลยุทธ์ทางการตลาด
น้ำดื่มที่จำหน่ายจะต้องมีคุณลักษณะดังนี้
1) สภาพภายนอกและสภาพภายในของขวด/ถังที่ใช้บรรจุต้องสะอาด บริเวณฝาปิดต้องไม่มีคราบปนเปื้อน ฝาต้องปิดสนิท มีแผ่นพลาสติกรัดฝาอีกชั้นหนึ่ง
2) ลักษณะของนํ้าต้องใส ไม่มีตะกอน สี กลิ่น รสที่ผิดปกติ
3) ฉลากต้องระบุชื่อ ตราน้ำดื่ม ที่ตั้งของผู้ผลิต ปริมาตรสุทธิ เลขทะเบียน อย. อย่างชัดเจน
สรุป
ธุรกิจน้ำดื่มมีขั้นตอนการผลิตน้ำดื่มไม่ยุ่งยาก ใช้เวลาไม่นาน แต่น้ำดื่มที่ผลิตขึ้นมา ควรคำนวณให้พอดีกับยอดจำนวนการสั่ง น้ำดื่มจะไวต่อการเกิดกลิ่น หากพื้นที่ในการเก็บน้ำดื่มไม่โปร่งแสงมากพอ ทำให้ไม่สามารถนำไปจำหน่ายได้ เป็นต้นเหตุให้ขาดทุนได้ทางหนึ่ง ต้องระวังในเรื่องเหล่านี้ให้มากๆ ครับ
อ้างอิง
1) การผลิตน้ำดื่ม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี, mis.rmutt.ac.th/sme/Details/InvestmentExamples/I004.doc
2) โรงงานต้นแบบเพื่อการวิจัย ฝึกอบรม และผลิตน้ำดื่มบรรจุขวด, www.inmu.mahidol.ac.th/dwp
3)ไทยแฟรนไชส์เซ็นเตอร์ www.thaifranchisecenter.com
