ชีวิตปลอดภัย เมื่อเลือก ถังดับเพลิง ที่ถูกต้อง

จากสุภาษิตที่ว่า “โจรปล้น 10 ครั้งไม่เท่าไฟไหม้ครั้งเดียว” คงเป็นการบอกความร้ายแรงจากเพลิงไหม้ที่สร้างความเสียหายให้กับที่อยู่อาศัย หรือสถานประกอบการ การติดตั้งอุปกรณ์แจ้งเตือนเมื่อเกิดควัน หรือความร้อน เป็นการช่วยป้องกันเบื้องต้นที่ดี อย่างไรก็ดีหากเกิดเปลวเพลิงขึ้นแล้ว การดับเพลิงจึงเป็นสิ่งจำเป็น ถังดับเพลิง อุปกรณ์ดับเพลิง จึงเป็นสิ่งจำเป็นที่ควรมีติดบ้านไว้ ในการเลือกซื้ออุปกรณ์ดับเพลิงนั้น นอกจากต้องดูเรื่อง ชนิดถังดับเพลิง ราคาถังดับเพลิง แล้ว HomeGuru ขอบอกว่าสิ่งแรกที่เจ้าของบ้านทุกท่านควรทราบก่อนการเลือกซื้อคือ ประเภทของเพลิง หรือสิ่งที่เป็นเชื้อเพลิง เพื่อเลือกซื้ออุปกรณ์ดับเพลิงให้เหมาะสมกับการใช้งานในส่วนต่างๆ ของบ้าน ซึ่งประเภทของเพลิงตามมาตรฐาน NFPA 10 (มาตรฐานอุปกรณ์ดับเพลิงมือถือของสหรัฐอเมริกา) แบ่งเพลิงออกเป็น 5 ชนิดตามประเภทของเชื้อเพลิง โดยใช้สัญลักษณ์ที่แตกต่างกัน ซึ่งสัญลักษณ์นี้จะปรากฏอยู่บนฉลากของ อุปกรณ์ดับเพลิง ในบางกรณีอุปกรณ์ดับเพลิงอาจสามารถใช้ดับเพลิงได้หลายชนิดขึ้นอยู่กับสารดับเพลิงที่บรรจุอยู่ภายใน จึงอาจมีสัญลักษณ์ได้มากกว่า 1 สัญลักษณ์ เรามาดูกันดีกว่าว่า ชนิดของเพลิงที่เกิดจากเชื้อเพลิงทั้ง 5 นั้นมีอะไรบ้าง

ชนิดของเชื้อเพลิง

เพลิงประเภท A

เพลิงที่เกิดจากการไหม้ของเชื้อเพลิงทั่วไปในบ้านอยู่อาศัย หรือสำนักงาน อันได้แก่ ไม้ กระดาษ ผ้า และพลาสติกบางชนิด ซึ่งเพลิงประเภทนี้สามารถดับด้วยน้ำ หรือเคมีแบบแห้ง โดยอุปกรณ์ดับเพลิงที่เหมาะสมต้องมีใช้สัญลักษณ์เป็นตัวอักษร A ในสามเหลี่ยมสีเขียว

เพลิงประเภท B

เพลิงที่เกิดจากเชื้อเพลิงเหลวและก๊าซที่ติดไฟได้ อันได้แก่ น้ำมันที่ติดไฟชนิดต่างๆ น้ำมันเบนซิน น้ำมันดีเซล รวมถึงสารที่มีส่วนผสมของน้ำมัน เช่น สีน้ำมัน หรือสารละลายต่างๆ เพลิงประเภทนี้ต้องดับด้วยการตัดออกซิเจนเพื่อหยุดการเผาไม้ โดยอุปกรณ์ดับเพลิงที่เหมาะสมต้องมีใช้สัญลักษณ์เป็นตัวอักษร B ในสี่เหลี่ยมจัตุรัสสีแดง

เพลิงประเภท C

เพลิงชนิดนี้เกิดจากการลัดวงจรของอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ซึ่งจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ดับเพลิงที่ไม่นำกระแสไฟฟ้า หรือหากกรณีสามารถตัดกระแสไฟฟ้าได้ ก็สามารถใช้อุปกรณ์ดับเพลิงเช่นเดียวกับเพลิงประเภท A หรือ B โดยอุปกรณ์ดับเพลิงที่เหมาะสมกับเพลิงไหม้อุปกรณ์ไฟฟ้าต้องมีใช้สัญลักษณ์เป็นตัวอักษร C ในวงกลมสีฟ้า

เพลิงประเภท D

เพลิงชนิดนี้เกิดจากสารเคมีหรือโลหะที่ลุกติดไฟได้ เช่น ผงแมกนีเซียม ผงไทเทเนียม โซเดียม โปแตสเซียม หรือปุ๋ยยูเรีย เป็นต้น ซึ่งต้องใช้ อุปกรณ์ดับเพลิง ที่ไม่มีปฏิกิริยากับสารที่เป็นเชื้อเพลิงเหล่านี้ อุปกรณ์ดับเพลิงที่เหมาะสมกับเพลิงไหม้สารเคมีหรือโลหะติดไฟได้ต้องมีใช้สัญลักษณ์เป็นตัวอักษร D ในรูปทรงดาวห้าแฉกสีเหลือง

เพลิงประเภท K

เพลิงชนิดนี้เกิดจากเชื้อเพลิงประเภทน้ำมันประกอบอาหารต่างๆ เช่น น้ำมันพืช น้ำมันสัตว์ หรือไขมันสัตว์ ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้วการเกิดเพลิงไหม้จากเชื้อเพลิงกลุ่มนี้มักเกิดขึ้นในครัวของร้านอาหาร หรือครัวอุตสาหกรรม ที่มีการใช้อุณหภูมิสูงมากและมีปริมาณน้ำมันมากในการประกอบอาหาร อุปกรณ์ดับเพลิงประเภทนี้จะใช้เคมีที่เป็นด่างให้ทำปฏิกิริยากับกรดไขมันแล้วเปลี่ยนสภาพเป็นโฟม เพื่อดับเปลวเพลิงและควัน อุปกรณ์ดับเพลิงที่เหมาะสมกับเพลิงไหม้อุปกรณ์ไฟฟ้าต้องมีใช้สัญลักษณ์เป็นตัวอักษร K ในรูปทรงหกเหลี่ยมสีดำ

ชนิดของ อุปกรณ์ดับเพลิง สำหรับที่อยู่อาศัย

ไม่ว่าจะเป็นคอนโดห้องเล็กๆ หรือบ้านหลังใหญ่ ทุกบ้านควรมีอุปกรณ์ดับเพลิงแบบถังติดตั้งไว้ในพื้นที่เสี่ยง หรือในตำแหน่งที่สามารถหยิบฉวยได้สะดวก ถังดับเพลิง มีความสะดวกในการใช้งาน และมีหลากหลายขนาดให้เลือกตามความเหมาะสม อุปกรณ์ดับเพลิงประเภทถังที่มีจำหน่ายทั่วไป แบ่งออกเป็น 3 ประเภทตามสารดับเพลิงที่บรรจุอยู่ภายใน ดังนั้นจึงต้องเลือกซื้อเพื่อใช้งานให้เหมาะสมในการดับเพลิงแต่ละประเภท

1. ถังดับเพลิง ชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์

ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่นำสื่อกระแสไฟฟ้า เหมาะสำหรับการดับเพลิงประเภท B ที่เป็นเชื้อเพลิงประเภทก๊าซและน้ำมันเชื้อเพลิง รวมถึงยังเหมาะในการดับเพลิงประเภท C ที่เกิดจากไฟฟ้าลัดวงจร หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ การทำงานของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เป็นการลดปริมาณออกซิเจนในบริเวณที่เกิดเพลิงไหม้ ช่วยลดการเผาไหม้ให้เพลิงดับตัวลง ก๊าซชนิดนี้ ยังไม่ทิ้งคราบหลังฉีดใช้งาน จึงไม่สร้างความสกปรกหรือความเสียหายต่ออุปกรณ์และวัสดุต่างๆ

2. ถังดับเพลิง ชนิดผงเคมีแห้ง

ถังชนิดนี้ทำงานโดยพ่นผงเคมีด้วยแรงดันสูง โดยผงเคมีแห้งจะฟุ้งกระจายไปปกคลุมพื้นที่ซึ่งเกิดเพลิงไหม้ ปิดกั้นออกซิเจนไม่ให้ทำปฏิกิริยากับเชื้อเพลิง ช่วยให้เพลิงดับตัวลง ถังดับเพลิงชนิดผงเคมีแห้งนี้เหมาะกับการดับเพลิงประเภท A B และ C ซึ่งครอบคลุมลักษณะของเพลิงไหม้และเชื้อเพลิงส่วนใหญ่ที่อยู่ในที่อยู่อาศัย ตั้งแต่ กระดาษ ผ้า น้ำมันเชื้อเพลิง ไปจนถึงเพลิงจากไฟฟ้าลัดวงจร ข้อควรคำนึงในการเลือกใช้สารดับเพลิงเป็นผงเคมีแห้ง เมื่อใช้งานจะมีผงฝุ่นละอองเคมีฟุ้งกระจาย ซึ่งอาจต้องทำความสะอาดทั่วทั้งพื้นที่

3. ถังดับเพลิง ชนิดสูตรน้ำ

อุปกรณ์ดับเพลิงชนิดนี้ใช้น้ำยาเคมีสูตรน้ำ ซึ่งในปัจจุบันนั้นได้พัฒนาให้น้ำยาเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ไม่มีสารพิษตกค้าง ข้อดีของอุปกรณ์ดับเพลิงสูตรน้ำคือสามารถมองเห็นจุดที่ฉีดเข้าไปได้ดี ในขณะที่ชนิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และแบบผงเคมีแห้งจะมีควันหรือฝุ่นละอองบดบัง ซึ่งบางกรณีทำให้ยากในการเล็งจุดกำเนิดของเพลิง นอกจากนี้ น้ำยาเคมีสูตรน้ำไม่เป็นสื่อนำไฟฟ้า จึงสามารถใช้ดับเพลิงอุปกรณ์ไฟฟ้า และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ได้อีกด้วย ซึ่งเหมาะกับการดับเพลิงประเภท A B และ C ท้ายสุดนี้ นอกเหนือจากการจัดเตรียมอุปกรณ์ดับเพลิงไว้ในที่อยู่อาศัยแล้ว การดูแลรักษาอุปกรณ์ดับเพลิงให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งานนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม หากละเลยไม่หมั่นตรวจตรา ยามจำเป็นที่ต้องใช้งานอาจใช้ได้ไม่เต็มประสิทธิภาพหรือใช้งานไม่ได้เลย HomeGuru ขอแนะนำวิธีตรวจตราและดูแลรักษาดังนั้น • ห้ามเคลื่อนย้ายอุปกรณ์ดับเพลิงไปจากจุดที่วางไว้ หรือจำเป็นต้องย้ายก็รีบนำกลับมาวางไว้ที่เดิม • ตรวจดูสภาพถัง หัววาวล์ หรือส่วนประกอบต่างๆ ว่าอยู่ในสภาพดีหรือไม่ • ตรวจดูสลักนิรภัยหรือซีลล๊อคว่าอยู่ในสภาพที่ยังไม่ถูกดึงออกมาใช้งาน • ตรวจเช็คมาตรวัดแรงดันสม่ำเสมอ หากแรงดันในถังตก อาจมีการรั่วซึม ควรเปลี่ยนถังใหม่ • ตรวจดูบริเวณปากท่อพ่น อย่าให้มีสิ่งสกปรกอุดตัน • อุปกรณ์ดับเพลิงทุกชนิดมีอายุการใช้งาน ควรตรวจวันหมดอายุ และเปลี่ยนตัวใหม่ทดแทนเสมอๆ