การคัดแยกขยะนับแต่ต้นทาง ก่อนทิ้งลงถังขยะหรือทิ้งที่จุดทิ้ง นอกจากช่วยลดปริมาณขยะ ลดต้นทุนการจัดการขยะ การคัดแยกยังนำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการทิ้งขยะ เกิดประสิทธิภาพต่อการรีไซเคิล ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า…

ขยะมูลฝอยที่ขาดการจัดการ ไม่เพียงส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิต แต่ส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมเกิดก๊าซเรือนกระจก เกิดปัญหาโลกร้อน โลกรวน เมื่อเป็นเช่นนี้ก่อนจะทิ้งคัดแยกก่อนดีไหม? ขยะจะได้ไปต่อได้รับการจัดการที่ถูกวิธี เกิดประโยชน์ อีกทั้งมีรายได้เล็ก ๆ น้อย ๆ คืนกลับมาจากการ “เปลี่ยนขยะเป็นเงิน” อีกแรงจูงใจลดปริมาณขยะรักษาธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

“ชัยยุทธิ์ พลเสน” นายกสมาคมซาเล้งและร้านรับซื้อของเก่าบอกเล่าถึงประเภทขยะ ให้เคล็ดลับคัดแยกขยะในครัวเรือนเพิ่มมูลค่าขยะว่า กลุ่มขยะอาจแบ่งได้เป็น โลหะหรือเหล็ก กระดาษ พลาสติก ขวดแก้ว โลหะมีค่าและกลุ่มขยะอิเล็กทรอนิกส์ ในกลุ่มดังกล่าวเป็นขยะที่มีค่าสามารถเปลี่ยนเป็นเงิน นำกลับมาใช้ซํ้าใช้ประโยชน์ได้

แต่ทั้งนี้มีบางกลุ่มที่มีรายละเอียดอยู่บ้างอย่างเช่น พลาสติก บางชนิดนำกลับไปรีไซเคิลไม่ได้ ต้องนำไปฝังกลบหรือกำจัดในวิธีการอื่น ๆต่อไป

อีกทั้งยังมีขยะที่แต่เดิมไม่สามารถนำมารีไซเคิลได้ แต่ปัจจุบันมีนวัตกรรมนำกลับมารีไซเคิลได้ อย่างเช่น กล่องนม กล่องนํ้าผลไม้ ถุงขนม หรือแม้กระทั่งหลอดกาแฟ ฯลฯ นำมาขาย หรือส่งต่อไปยังจุดรับบริจาค นำกลับไปใช้ประโยชน์ ทั้งนี้การคัดแยกขยะนับแต่เบื้องต้น ขยะจะเดินทางไปสู่จุดหมายปลายทางอย่างเหมาะสม ดีต่อธรรมชาติ ระบบนิเวศ ทั้งเป็นขยะที่มีค่า มีราคา

เมื่อขยะเกิดขึ้นแล้ว ถูกคัดแยกนับแต่เบื้องต้น นอกจากช่วยการกำจัด การนำกลับมาใช้ซํ้า อีกแรงจูงใจคือ ราคา ขยะเปลี่ยนเป็นเงิน สร้างรายได้

การคัดแยก ขยะกลับมามีค่ามีราคา อย่างเช่น กลุ่มเหล็ก แยกเป็น เหล็กหนาและเหล็กบาง ขณะที่ กลุ่มกระดาษ ไม่ว่าจะเป็น กระดาษลัง กระดาษขาวดำ กระดาษสี ฯลฯ ใช้แล้วแยกประเภทไว้ เมื่อนำไปขายกระดาษ เข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล นำกลับมาใช้ใหม่ เช่นเดียวกับ กลุ่มแก้ว จะพบว่ามีแก้วสีขาว แก้วสีนํ้าตาลแดง และแก้วสีเขียว โดยกลุ่มแก้วสีขาวจะมีอยู่ค่อนข้างเยอะ และในกลุ่มแก้ว สามารถหมุนเวียนนำกลับมาใช้ได้ กลุ่มขยะมีค่า ไม่ว่าจะเป็น ทองแดง ทองเหลือง อะลูมิเนียม ตะกั่วฯลฯ หรือกลุ่มเครื่องใช้ไฟฟ้าอิเล็ก
ทรอนิกส์ อาทิ โทรทัศน์ ตู้เย็น คอมพิวเตอร์ เครื่องซักผ้า ฯลฯ เมื่อเสียซ่อมแล้วใช้ไม่ได้ สามารถนำไปขาย โดยจะแยกออกเป็นส่วนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น พลาสติก ทองแดง แผงวงจร ฯลฯ และ กลุ่มพลาสติก แบ่งเป็น พลาสติกใส พลาสติกรวมสี ฯลฯ มีราคาต่างกันไป คัดแยกประเภทจัดเป็นกลุ่มดังที่กล่าว ขยะในบ้านคืนกลับมาเป็นเงินแน่นอน

“การช่วยกันคัดช่วยกันแยกขยะ เป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยให้ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ทั้งต่อลมหายใจให้กับพี่น้องซาเล้ง รถสามล้อ รถสี่ล้อรับซื้อของเก่า ได้แปลงเป็นเงินในส่วนของเขา ทั้งปัจจุบันยังมีแพลตฟอร์มการซื้อขายซึ่งปัจจุบันมีหลายแพลตฟอร์มเกิดขึ้น ช่วยเพิ่มความสะดวก”

อยากเชิญชวนคัดแยกขยะ โดยสิ่งที่ทำเป็นการร่วมกันใช้ทรัพยากรที่มีอย่างคุ้มค่า อีกส่วนหนึ่งบอกเล่าการเดินทางของขยะ นำกลับมาใช้ประโยชน์ยั่งยืนให้กับธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม

ด้าน “อ.อาชวิชญ์ กฤษณสุวรรณ” หัวหน้าภาควิชาบรอดแคสต์ติ้งและการผลิตสื่อสตรีมมิ่ง คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ให้มุมมองการจัดการขยะ คัดแยกขยะ สร้างความยั่งยืนสิ่งแวดล้อมอีกว่า การจัดการ รณรงค์เชิญชวนคัดแยกขยะ ปัจจุบันมีแพลตฟอร์มต่าง ๆ มีความร่วมมือร่วมกันเพื่อส่งต่อขยะเดินทางไปสู่กระบวนการจัดการที่เหมาะสม หรือนำกลับมาใช้หมุนเวียน

ขยะไม่ใช่แค่ขยะ ไม่อยากให้มองเพียงเท่านี้เชื่อว่าทุกครัวเรือนนำสิ่งที่เป็นขยะนำมารียูสอยู่แล้ว แต่จะมากหรือน้อยจะต่างกัน สิ่งสำคัญมองถึงเรื่องการสื่อสารซึ่งเป็นพลังขับเคลื่อนสำคัญ ทำให้เห็นถึงปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงในด้านต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น สภาพอากาศร้อน ฝนตกนํ้าท่วม ฯลฯ

ขยะนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้ไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นการประยุกต์ใช้ ดัดแปลง นำมาใช้ต่อเนื่องในครัวเรือน หรือวัสดุบางประเภทใช้แล้ว ใช้ซํ้า นำไปแปรรูปอย่างเช่น ขวด Pet คัดแยก นำกลับไปรีไซเคิล นำไปเป็นเส้นใยทอเป็นผืนผ้า หรือพลาสติกที่นำไปสู่กระบวนการที่เป็นเม็ดพลาสติกได้ต่อ หรือนำกลับไปเป็นเชื้อเพลิงในโรงงานอุตสาหกรรม

“การคัดแยกขยะนับเริ่มได้แต่ในครัวเรือน ถ้าเราทำ คนในบ้านเราก็ทำ เริ่มจากตนเองจากหน่วยเล็ก ๆ ในบ้าน ส่วนการคัดแยกเบื้องต้น แยกขยะเปียก ขยะแห้ง ออกจากกัน ปัจจุบันมีจุดส่งต่อขยะ มีแพลตฟอร์มช่วยให้ขยะเดินทางต่อถึงจุดหมาย แต่อย่างไรแล้วจากที่กล่าว การสื่อสาร การรณรงค์ที่ชัดเจน มีความสำคัญ สิ่งเหล่านี้จะเป็นแรงผลักดัน เป็นกำลังใจให้กับผู้ที่กำลังทำ ทั้งสร้างการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการทิ้งขยะ”

อาจารย์อาชวิชญ์ ให้มุมมองทิ้งท้ายอีกว่า การร่วมสร้างความยั่งยืนทุกภาคส่วนมีความสำคัญ ทั้งนี้ในทุกเรื่องไม่ว่าจะเป็นด้านการศึกษา สังคม หรือ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ฯลฯ มีความเกี่ยวเนื่องเชื่อมโยงกัน เป็นเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน อย่างในเรื่องขยะ การจัดการที่ไม่เหมาะสมจะส่งกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงธรรมชาติ ฯลฯ เป็นเรื่องใกล้ตัว เรื่องที่ปรับเปลี่ยนเริ่มได้จากตัวเรา เริ่มจากการคัดแยกขยะ โดยเชื่อว่าถ้าเป็นความตั้งใจดี ปลายทางย่อมส่งผลดี

อีกส่วนหนึ่งร่วมบอกเล่าการจัดการขยะ สร้างคุณค่าจากขยะ ใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่ายั่งยืน