ตำนานพระบรมสารีริกธาตุ(๑) ความหมายของคำว่า "ธาตุ" ตามตัวอักษรแปลว่า ผู้ทรงไว้/ทรงอยู่ สิ่งซึ่งทรงไว้/ทรงอยู่ ภาวะที่ทรงไว้/ทรงอยู่ หมายถึง สิ่งที่มีอยู่เป็นอยู่คู่โลก ทั้งที่เป็นรูปธรรมและนามธรรม ไม่สูญสลายไปไหน แต่อาจจะเปลี่ยนรูปขนาดสีสันไปเมื่อเวลาเปลี่ยนไป หรือเมื่อเปลี่ยนสถานที่ ธาตุเป็นสิ่งที่มอยู่จริงโดยไม่ต้องการมีการพิสูจน์ นี่คือความหมายของคำว่า "ธาตุ" โดยทั่วไป ในพระพุทธศาสนานิยมใช้คำนี้มาก เช่น โลกธาตุ หมายถึงความมีอยู่เป็นของโลก นิพพานธาตุ หมายถึงความมีอยู่เป็นอยู่ของนิพพาน กามธาตุ หมายถึงความมีอยู่เป็นอยู่ของภพภูมิของสัตว์ผู้เสพเสวยกาม คือพวกที่เสวยกามคุณ เช่นโลกมนุษย์ รูปธาตุ หมายถึงความมีอยู่เป็นอยู่ของภพภูมิเทวดาชั้นรูปพรหม อรูปธาตุ หมายถึงความมีอยู่เป็นอยู่ของภพภูมิของเทวดาชั้นอรูปพรหม อปริยาปันนธาตุ หมายถึงความมีอยู่เป็นอยู่ของภพภูมิที่เหนือขึ้นไป(โลกุตตรภูมิ)"ธาตุ" ตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนานิยมหมายถึงธาตุ ๔ ได้แก่ ปฐวีธาตุ(ธาตุดิน) อาโปธาตุ(ธาตุน้ำ) เตโชธาตุ(ธาตุไฟ) และวาโยธาตุ(ธาตุลม) ถือเป็นส่วนประกอบพื้นฐานของสิ่งทั้งหลายทั้งปวงในโลกนี้ ทั้งสิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต ตัวมนุษย์(คน)และสัตว์มีชีวิตทั้งหลายประกอบด้วยขันธ์ ๕ คือ รูป(ธาตุหรือมหาภูตรูป ๔ และอุปาทายรูป ๒๔) เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เรียกย่อ ๆ รูปนาม คำว่า "รูปนาม" ไม่ได้หมายถึงว่ามี ๒ อย่างคือ รูปกับนาม แต่หมายถึงรูปนาม คือเขียนติดกันไปเลย ไม่ได้แยกกัน ในรูปมีนามและในนามมีรูป เป็นอันเดียวกัน ไม่ใช่แยกกัน "ธาตุ" ๔ นี้ไม่ได้หายไปไหน มีอยู่ในโลกในจักรวาลนี้ตลอดเวลา บางทีก็ปรากฏให้เห็นเป็นรูปร่าง บางทีก็ไม่ปรากฏให้เห็นเป็นรูปร่าง กล่าวตามภาษาวิทยาศาสตร์ก็คือ บางทีก็เป็นสสาร บางทีก็เป็นพลังงาน เปลี่ยนกลับไปกลับมา "ธาตุ ๔" ดังกล่าวมานั้นถือเป็นธาตุพื้นฐาน จาก "ธาตุ ๔" ก็ขยายเป็น "ธาตุ ๑๘" คือ จักขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ(ความจริงก็คือ ตาเห็นรูป เกิดการรับรู้ทางตา) โสตธาตุ สัททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ(ความจริงก็คือ หูได้ยินเสียง เกิดการรับรู้ทางหู) ฆานธาตุ คันธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ(ความจริงก็คือ จมูกได้กลิ่น เกิดการรับรู้ทางจมูก) ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ(ความจริงก็คือ ลิ้นลิ้มรส เกิดการรับรู้ทางลิ้น) กายธาตุ โผฏฐัพพธาตุ กายวิญญาณธาตุ(ความจริงก็คือ กายสัมผัสกับสิ่ง เกิดการรับรู้ทางกาย) มโนธาตุ ธัมมธาตุ มโนวิญญาณธาตุ(ความจริงก็คือ ใจคิดเหตุการณ์ต่าง ๆ เกิดการรับรู้ทางใจ) คำว่า "ธาตุ" ในความหมายที่แคบลงมา หมายถึงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายคน (ทั้งส่วนที่เป็นกระดูกและอวัยวะภายในอื่น)ที่เหลือจากการถูกเผา ที่เห็นชัดก็คือกระดูกของคนที่เหลือจากการถูกเผาแล้ว คำว่า "พระธาตุ" มีความหมายเหมือนกับคำว่า "ธาตุ" แต่มีข้อพิเศษออกไปก็คือเป็นส่วนต่าง ๆ ของร่างกายคนที่บรรลุธรรม มีจิตใจบริสุทธิ์หมดกิเลสเป็นพระอรหันต์ซึ่งเหลือจากการถูกเผา บางทีเรียกว่า "พระอรหันตธาตุ" พระสาวก สาวิกาของพระพุทธเจ้า(หมายรวมถึง พระปัจเจกพุทธเจ้า และอุบาสก อุบาสิกาผู้เป็นอรหันต์ด้วย) คำว่า "พระบรมสารีริกธาตุ" หมายถึงกระดูกของพระพุทธเจ้า(พระสัมมาสัมพุทธเจ้า) คำว่า "พระธาตุและพระบรมสารีริกธาตุ" นี้ ตรงกับภาษาอังกฤษว่า "Relic" ซึ่งตรงกับภาษาลาตินว่า "Reliquiae" แปลว่า ส่วนที่เหลืออยู่(Remains) เผ่าชนทั้งหลายในอดีตถือว่า กระดูกคนเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ลัทธิถือผีสางเทวดา(Shamanism)นิยมเก็บกระดูกคนไว้ ประเพณีนิยมในพระพุทธศาสนาไม่ว่าจะในยุคของพระพุทธเจ้าองค์ไหน นับตั้งแต่พระพุทธเจ้าพระนามว่าทีปังกรมาจนถึงพระพุทธเจ้าพระนามว่าโคดม การเก็บกระดูก (อัฐิ หรือเป็นกระดูกของคนบริสุทธิ์ก็นิยมเรียกว่า พระธาตุบ้าง พระสารีริกธาตุบ้าง พระบรมสารีริกธาตุบ้าง)ไว้บูชาสักการะปรากฏให้เห็นอยู่ทั่วไป เพราะฉะนั้น ก็จะมีข้อความในคัมภีร์กล่าวถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นเครื่องระลึกถึงพระพุทธเจ้าที่ปรินิพพานไปแล้ว ๔ อย่าง คือ๑. ธาตุเจดีย์ คือ พระบรมสารีริกธาตุ๒. บริโภคเจดีย์ คือ สังเวชนียสถาน ๔ ตำบล๓. ธรรมเจดีย์ คือ จารึกข้อพระธรรม๔. อุเทสิกเจดีย์ คือ พระพุทธรูป ธรรมจักร รอยพระพุทธบาท พระแท่นวัชรอาสน์ หรือสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้าสรุปได้ในที่นี้ว่า สิ่งที่ควรบูชาสักการะสูงสุดของชาวพุทธคือเจดีย์ ๔ ประเภทดังกล่าว โดยเฉพาะธาตุเจดีย์นั้นมีความสำคัญอย่างยิ่ง การหายไปของพระธาตุหรือพระบรมสารีริกธาตุเป็นเครื่องแสดงถึงความเสื่อมของศาสนาอย่างหนึ่ง เรียกว่า "ธาตุอันตรธาน" แต่การหายไปของธาตุที่ว่านี้ไม่ได้หมายถึงว่าพระธาตุหรือพระบรมสารีริกธาตุนั้นหายไปจากโลกนี้ เป็นเพียงการหายไปจากที่หนึ่งที่คนไม่นิยมปฏิบัติธรรมแล้วไปปรากฏในอีกที่หนึ่งที่คนนิยมปฏิบัติธรรม หรืออาจไม่ปรากฏในที่ไหนเลยจนกว่าจะมีคนปฏิบัติธรรม จึงจะปรากฏให้เห็น เหตุการณ์อย่างนี้จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อไม่มีการบูชาสักการะพระบรมสารีริกธาตุที่ประดิษฐานอยู่ในที่ต่าง ๆ ตำนานบอกว่า ถ้าทั่วทุกหนทุกแห่งไม่มีผู้บูชาสักการะเลย พระบรมสารีริกธาตุทั้งหลายจากมนุษยโลก เทวโลก และภพพญานาค จะเสด็จมาสู่ต้นพระศรีมหาโพธิ์สถานที่ตรัสรู้ทั้งหมด รวมกันเป็นรูปพระพุทธองค์ ทรงประดิษฐาน ณ โคนต้นพระมหาโพธิ์นั้น ทรงกระทำยมกปาฏิหาริย์ แต่ไม่มีมนุษย์คนใดหรือสัตว์โลกตนใดเห็นพระองค์เลยเพราะฉะนั้น คำว่า "ธาตุอันตรธาน" ไม่ได้หมายถึงว่า ธาตุสูญสิ้นไปจากโลก แต่หมายถึงหายไปไม่ปรากฏให้เห็น พระพุทธดำรัสที่ตรัสกับพระอานนท์คราวหนึ่งว่า "ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา ผู้ใดเห็นเรา ผู้นั้นเห็นธรรม" ถ้าจะอธิบายในอีกลักษณะหนึ่งก็ได้ว่า ผู้ปฏิบัติธรรม บำเพ็ญคุณความดี มีคุณธรรมประจำใจ ก็จะเห็นพระพุทธเจ้า คำว่า "ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา" มี ๒ นัย นัยที่ ๑ หมายถึงว่า ขณะที่พระพุทธเจ้ายังทรงพระชนม์อยู่ คนที่อยู่ห่างไกลประสงค์จะเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ ไม่จำเป็นต้องเดินทางไกลเพื่อไปเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ก็ได้ แต่ให้ผู้นั้นปฏิบัติธรรม ทำทาน รักษาศีล เจริญภาวนา พระพุทธเจ้าก็จะเปล่งรัศมีมี ๖ สีไปแสดงพระองค์ปรากฏต่อหน้าผู้นั้น นี่คือนัยของคำว่า "ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา"นัยที่ ๒ หมายถึงว่า เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานไปแล้ว(ปรินิพพาน=ตาย) ผู้ประสงค์จะเห็นพระพุทธเจ้า ขอให้อธิษฐานจิตบำเพ็ญทาน รักษาศีล เจริญภาวนา กล่าวคำอธิษฐานขอให้พระบรมสารีริกธาตุเสด็จมา ณ ภาชนะหรือสถานที่เหมาะสมซึ่งจัดเตรียมเอาไว้ เมื่อทำความดีถึงขั้น พระบรมสารีริกธาตุก็จะเสด็จมาตามที่ปรารถนาลักษณะสี สัณฐาน และขนาดของพระธาตุ/พระบรมสารีริกธาตุมีหลากหลาย มีลักษณะเป็นมันเลื่อมสีต่าง ๆ มีสีทองอุไรบ้าง สีขาวใสดังแก้วผลึกบ้าง สีดอกพิกุลแห้งบ้าง มีสัณฐานต่าง ๆ เช่น กลม ยาวรี เสิ้ยว เป็นเหลี่ยม มีขนาดต่าง ๆ กัน เช่น ขนาดใหญ่เท่าเมล็ดถั่วหัก ขนาดกลางเท่าเมล็ดข้าวสารหัก ขนาดเล็กเท่ากับเมล็ดพันธุ์ผักกาด พระธาตุและพระบรมสารีริกธาตุมีลักษณะและสัณฐานหลากหลายตามที่กล่าในตำราโบราณ พอกล่าวไว้เป็นตัวอย่างดังนี้ พระธาตุของพระสารีบุตร สัณฐานกลมเป็นมณฑล บ้างรีเป็นไข่จิ้งจก บ้างดังรูปบาตรคว่ำ บ้างพรรณขาวดังสีสังข์ สีพิกุลแห้ง สีหวายตะค้าพระธาตุพระโมคคัลลานะ สัณฐานกลมเป็นปริมณฑลอย่างหนึ่ง รีเป็นผลมะตูม และเมล็ดทางหลางก็มี และเมล็ดสวาก็มี เป็นสีดำ หรือขาว หรือเขียว หรือเหลือเหมือนหวายตะค้า ลายดังไข่นก หรือร้าวเป็นสายเลือดพระธาตุของพระอานนท์ สัณฐานดังใบบัวเผื่อน พรรณดังสีดอกพิกุล พรรณดำดังน้ำรัก หรือขาวสะอาดดังสีเงินพระธาตุของพระอุบลวรรณาเถรี สัณฐานงอกดังกระดูกสันหลังงู มีรูทะลุกลาง พรรณเหลืองดังเกสรบัวพระบรมสารีริกธาตุ(ของพระพุทธเจ้า) ขนาดใหญ่ ประมาณเท่าเมล็ดถั่วหัก จำนวน ๕ ทะนาน ทรงพระบวรสัณฐานเหมือนหนึ่งพรรณทองอุไรพระบรมสารีริกธาตุ(ของพระพุทธเจ้า) ขนาดกลาง ประมาณเท่าเมล็ดข้าวสารหัก จำนวน ๕ ทะนาน ทรงพระบวรสัณฐานเหมือนหนึ่งพรรณแววแก้วผลึกอันเลื่อนลอยพระบรมสารีริกธาตุ(ของพระพุทธเจ้า) ขนาดกลาง ประมาณเท่าเมล็ดพันธุ์ผักกาด จำนวน ๖ ทะนาน ทรงพระบวรสัณฐานดังพรรณดอกบุปผชาติพิกุลอดุลสีใสความหลากหลายด้านลักษณะ สี สัณฐานของพระธาตุหรือพระบรมสารีริกธาตุ อาจขึ้นอยู่กับองค์ประกอบหลายอย่าง เช่น สภาพทางกาย ลักษณะพิเศษทางจิตของพระอรหันต์หรือพระสัมมาสัมพุทธเจ้า สภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ หรือปฏิกิริยาทางเคมีอย่างอื่น นอกจากนี้ น่าจะเกี่ยวเนื่องกับอายุของพระธาตุหรือพระบรมสารีริกธาตุแต่ละองค์ด้วย ซึ่งบางองค์อาจมีอายุเป็นหมื่นชาติแสนชาติ ในคัมภีร์เถรวาทกล่าวถึงพระนามของพระพุทธเจ้า ๒๕ พระองค์ที่ปรินิพพานไปแล้ว พระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าเหล่านั้นยังคงสถิตอยู่ในโลก ไม่รวมพระธาต(หรือพระอรหันตธาตุ)ของพระสาวก สาวิกาซึ่งมีจำนวนมาก๑. พระบรมสารีริกธาตุไม่แตกกระจาย พระบรมสารีริกธาตุที่ไม่แตกกระจายมี ๗ ส่วน คือ พระเขี้ยวแก้ว ๔ พระรากขวัญ ๒ และพระอุณหิสหรือส่วนพระนลาฏ ๑ คำว่า "ไม่แตกกระจาย" หมายถึงยังความเป็นรูปร่าง เป็นแท่ง หรือเป็นกลุ่มก้อนสมบูรณ์ ไม่มีส่วนไหนหักบิ่นไป กล่าวคือก่อนที่ร่างกายจะถูกเา พระเขี้ยวแก้วเป็นต้นนี้มีรูปร่างอย่างใด หลังจากร่างถูกเผาแล้ว พระเขี้ยวแก้วนี้ก็ยังมีรูปร่างอย่างนั้น๒. พระบรมสารีริกธาตุแตกกระจาย พระบรมสารีริกธาตุที่แตกกระจาย คือ ส่วนอื่นนอกเหนือจาก ๗ ส่วนที่กล่าวไว้ในในข้อ ๑ จะไม่เหลือส่วนที่เด่นชัด ขนาดเล็กสุดเท่าเมล็ดพรรณผักกาด ขนาดเท่าเมล็ดข้าวสารหัก และขนาดใหญ่เท่าเมล็ดถั่วเหลือง คำว่า "แตกกระจาย" หมายถึง ไม่มีความเป็นรูปร่าง เป็นแท่ง หรือเป็นกลุ่มก้อนเหมือนเดิม มีบางส่วนหักบิ่นไป กล่าวคือก่อนที่ร่างกายจะถูกเผา พระธาตุนี้มีรูปร่างสมบูรณ์ แต่หลังจากร่างถูกเผาแล้ว ก็สูญเสียความสมบูรณ์ไปมีการสร้างสถูปบรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระองค์ตั้งแต่สมัยที่โทณพราหมณ์แจกจ่าย รวมทั้งสิ้น ๑๐ แห่ง คือ๑. กษัตริย์ลิจฉวี ทรงสร้างที่เมืองเวสาลี๒. กษัตริย์ศากยะ ทรงสร้างที่เมืองกบิลพัสดุ์๓. กษัตริย์ถูลิยะ ทรงสร้างที่เมืองอัลลกัปปะ๔. กษัตริย์โกลิยะ ทรงสร้างที่เมืองรามคาม๕. มหาพราหมณ์ สร้างที่เมืองเวฏฐทีปกะ๖. กษัตริย์มัลละแห่งเมืองปาวา ทรงสร้างที่เมืองปาวา๗. พระเจ้าอชาตศัตรู ทรงสร้างที่เมืองราชคฤห์๘. มัลลกษัตริย์แห่งกุสินารา ทรงสร้างที่เมืองกุสินารา๙. กษัตริย์เมืองโมริยะ ทรงสร้างสถูปบรรจุพระอังคาร(อังคารสถูป)ที่เมืองปิปผลิวัน๑๐. โทณพราหมณ์ สร้างสถูปบรรจุทะนานตวงพระบรมสารีริกธาตุ ที่เมืองกุสินารา (ทะนานตวงพระบรมสารีริกธาตุแจก, คำว่า "ตุมพะ" แปลว่า ทะนาน, บางทีเรียกว่าสถูปนี้ว่า "ตุมพสถูป")ในขณะเดียวกัน ในคัมภีร์ก็มีการกล่าวถึงพระบรมสารีริกธาตุที่ไม่แตกกระจาย ๗ ประเภทไว้ด้วย คือ ๑. พระเขี้ยวแก้ว บน ด้าน ขวา (บน+-ขวา)ประดิษฐานอยู่ในพระจุฬามณีเจดีย์ ณ สวรรค์ชั้นดาวดึงส์๒. พระเขี้ยวแก้ว บน ด้าน ซ้าย (บน+ซ้าย)ประดิษฐาน ณ แคว้นคันธาระ (ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ในเจดีย์วัดหลิงกวง ประเทศจีน)๓. พระเขี้ยวแก้ว ล่าง ด้าน ขวา (ล่าง+ขวา)ประดิษฐาน ณ แคว้นกาลิงคะ (ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ในวิหารวัดพระธาตุเขี้ยวแก้ว เมืองแคนดี ประเทศศรีลังกา)๔. พระเขี้ยวแก้ว ล่าง ด้าน ซ้าย (ล่าง+ซ้าย)ประดิษฐานอยู่ในภพของพญานาค๕. พระรากขวัญ(ไหปลาร้า)ด้านซ้ายและพระอุณหิส(หน้าผาก) ประดิษฐอยู่ในทุสสเจดีย์ ณ พรหมโลก๖. พระรากขวัญด้านขวา ประดิษฐานอยู่ในพระจุฬามณีเจดีย์ ณ สวรรค์ชั้นดาวดึงส์๗. พระทนต์ ๓๖ ซี่ พระโลมา(ขน)ทั่วพระวรกาย(๙๐,๐๐๐ เส้น) และพระนขา(เล็บ)ทั้ง ๒๐ เทพยดาในหมื่นจักรวาลนำไปบูชาในจักรวาลของตนพระมหากัสสปะและพระเจ้าอชาตศัตรูรวมพระบรมสารีริกธาตุเมื่อกษัตริย์/เจ้าผู้ครองนครได้อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุไปประดิษฐานในเจดีย์ ณ เมืองของตนแล้ว พระมหากัสสปะเห็นว่าในอนาคต คนจะไม่เอาใจใส่บูชาสักการะ เป็นเหตุให้พระบรมสารีริกธาตุหายไป ไม่ปรากฏให้คนเห็น (คงไม่ได้หมายถึงว่าจะเกิดอันตรายแก่พระบรมสารีริกธาตุตามที่หมายความกัน) และจะทำให้ชาวโลกไม่ได้รับประโยชน์เกื้อกูล พระมหากัสสปะได้ถวายคำแนะนำแด่พระเจ้าอชาตศัตรูให้ประกอบพิธี "ธาตุนิทาน" คือการฝังพระธาตุ ตำนานบอกว่า ใน พ.ศ. ๘ พระมหากัสสปะใช้อิทธิฤทธิ์อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุจากเมืองต่าง ๆ (ยกเว้นจากเมืองรามคาม)มายังเมืองกรุงราชคฤห์ โดยที่กษัตริย์/เจ้าครองนครไม่ทราบ พระเจ้าอชาตศัตรูทรงมีพระบัญชาให้ขุดหลุมลึก ๘๐ ศอก ด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้(ทิศอาคเนย์)ของกรุงราชคฤห์ เอาแผ่นโลหะปูข้างล่าง สร้างเรือนขนาดเล็กด้วยทองแดง บรรจุพระบรมสารีริกธาตุลงในกล่องไม้จันทน์เหลืองซ้อนกัน ๘ ชั้นแล้วบรรจุลงในสถูปไม้จันทน์เหลืองซ้อนกัน ๘ ชั้น แล้วบรรจุลงในกล่องงา ๘ ชั้น บรรจุซ้อนลงในสถูปงา ๘ ชั้น บรรจุลงในกล่องแก้ว ๘ ชั้น บรรจุซ้อนลงในสถูปแก้ว ๘ บรรจุลงในกล่องทองคำ ๘ ชั้น บรรจุซ้อนลงในสถูปทองคำ ๘ ชั้น บรรจุลงในกล่องเงิน ๘ บรรจุซ้อนลงในสถูปเงิน ๘ ชั้น บรรจุลงในกล่องแก้วมณี ๘ บรรซ้อนจุลงในสถูปแก้วมณี ๘ ชั้น บรรจุลงในกล่องแก้วแดง ๘ บรรจุซ้อนลงในสถูปแก้วแดง ๘ ชั้น บรรจุลงในกล่องแก้วลาย ๘ ชั้น บรรจุซ้อนลงในสถูปแก้วลาย ๘ ชั้น บรรจุลงในกล่องแก้วผลึก ๘ ชั้น บรรจุซ้อนลงในสถูปแก้วผลึก ๘ ชั้น สถูปแก้วผลึกนี้จะเป็นสถูปชั้นนอก มีการจารึกข้อความไว้ว่า "ในข้างหน้าโน้น เมื่อใด ปิยทาสกุมารได้เสวยราชย์ เป็นพระเจ้าอโศกธรรมราชา เมื่อนั้น พระองค์จักกระทำพระบรมธาตุเหล่านี้ให้แพร่หลาย" ครั้นถึง พ.ศ. ๒๑๘ พระเจ้าอโศกขึ้นครองราชย์ ต่อมาได้พบสามเณรนิโครธ ทรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ทรงอุปถัมภ์พระโมคคัลลีบุตรติสสะให้ทำสังคายนาครั้งที่ ๓ พระองค์เองเสด็จจาริกกราบไหว้บูชาสถานที่สำคัญทางพระพุทธศาสนา รับสั่งให้สร้างสถูป ๘๔,๐๐๐ องค์ บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ประดิษฐานไว้ในที่ต่าง ๆ ทั้งในและนอกพระราชอาณาจักร สันนิษฐาน แม้ในคราวส่งสมณทูต ๙ สายออกไปประกาศพระพุทธศาสนายังที่ต่าง ๆ ทั้งในและนอกพระราชอาณาจักร ได้มีการอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุไปด้วยทุกสาย ทำให้พระบรมสารีริกธาตุกระจายไปในนานาประเทศตั้งแต่บัดนั้นมา การส่งพระธรรมทูตออกไปประกาศพระพุทธศาสนาในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช เป็นเหตุทำให้พระธาตุ/พระบรมสารีริกธาตุกระจายไปสู่ประเทศต่าง ๆสาเหตุประการต่อมาที่ทำให้พระธาตุ/พระบรมสารีริกธาตุกระจายไปสู่ประเทศต่าง ๆ คือ พวกพ่อค้านานาชาติ ของฝากของขวัญ(เครื่องบรรณาการ)เกี่ยวกับพระพุทธศาสนาที่นิยมไปให้กันในหมู่นักปกครองและพ่อค้าวาณิชในสมัยโบราณก็คือ (๑) คัมภีร์พระพุทธศาสนา (๒)พระพุทธรูป/พระสถูปเจดีย์ขนาด (๓)พระธาตุ/พระบรมสารีริกธาตุ และ (๔)พระธาตุเขี้ยวแก้ว (ซึ่งถือเป็นของฝากชั้นเยี่ยม) Create Date :05 กรกฎาคม 2548 Last Update :5 กรกฎาคม 2548 9:17:39 น. Counter : Pageviews. Comments :27 twitter google Comment *ใช้ code html ตกแต่งข้อความได้เฉพาะสมาชิก สวัสดีค่ะเข้ามาอ่านนะคะขอบคุณที่นำสิ่งดีๆมาให้ค่ะ โดย: รักดี 5 กรกฎาคม 2548 9:39:05 น.ขอบคุณมากค่ะ โดย: นุทศรี!! 5 กรกฎาคม 2548 9:42:17 น.เข้ามาผ่อ โดย: นู๋เองง่ะ 5 กรกฎาคม 2548 10:10:35 น.นบพระ...สาธุ.... โดย: กุมภีน 5 กรกฎาคม 2548 10:34:41 น.อนุโมทนาบุญกับทุกท่านครับข้อมูลต่างๆเกี่ยวกับพระธาตุยังมีอีกเยอะครับ ผมจะทยอยนำมาลงเรื่อยๆนะครับ ทุกท่านสามารถเข้าไปชมบ้านพระธาตุล้านนาหลังแรกได้ที่ //pratatlanna.pantown.com นะครับ ขอขอบคุณกับทุกความเห็นครับ โดย: พระธาตุล้านนา (พระธาตุล้านนา ) 5 กรกฎาคม 2548 13:21:03 น.งามเหลือเกิน สาธุอยากมีวาสนาไปเชิญมาบูชาจัง โดย: ธนาพล IP: 203.209.120.42 6 กรกฎาคม 2548 19:09:26 น.งดงามมากที่ได้เห็นเป็นบุญตาและบังเกิดความเคารพศรัทธาขอน้อมนำบูชาด้วยจิตใจที่มีความปรารถนาอย่างแรงกล้าสาธุจงบังเกิดผลสำเร็จแก่ข้าพเจ้าและครอบครัว"วรรณพุฒ"ทุกประการชั่วกาลนานเทอญฯวณพ. 26 ก.ค. 2550 โดย: วิชัย วรรณพุฒ(วณพ.) IP: 125.26.29.12 26 กรกฎาคม 2550 11:55:19 น.สาธุขอบคุณที่ทำให้ผ่านสังคม โดย: gigo_mema@hotmail.com IP: 61.47.30.19 27 กุมภาพันธ์ 2551 16:27:37 น.อนุโมทนา สาธุ โดย: ปรีดา IP: 58.9.228.230 22 ตุลาคม 2551 23:27:07 น.ขออำนาจสิ่งศักดิ์สิทธิ์ โปรดช่วยอภิบาลให้พระพุทธศาสนามีอายุที่ยืนยาวและบริสุทธิ์ ช่วยรักษาพระราชวงศ์จักรีให้วัฒนาถาวรสืบไปอย่างมั่นคงด้วยเถิด สาธุ... โดย: อมร ผิวฉำ IP: 125.25.126.104 2 มกราคม 2552 20:10:50 น.ผมมีความยินดีด้วย.......................................................... โดย: ผู้เลื่อมใส่ในพระพุทธศาสนา IP: 118.175.132.194 20 มิถุนายน 2552 22:05:39 น.ขออุดทนาสาธุ ด้วยนะคับ จงตั้งมั่นรักษาความดีโดยไม่ทำชั่วไว้ตลอดไป โดย: บุตรผู้รู้ IP: 61.19.115.150 16 สิงหาคม 2552 15:28:34 น.งามเหลือเกิน...และได้รับความรู้เพิ่มด้วยค่ะขออนุญาตนำข้อความบางส่วนไปลงในหนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพคุณแม่ค่ะ คุณแม่ชอบทำบุญและการศึกษาด้วย แต่ทำบุญมากกว่าจนได้รับ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เลยทำหน้งสือ เกี่ยวกับพระบรมสารีริกธาตุ ส่วนภาพถ่ายพระบรมสารีริกธาตุได้รับความเมตตาจากท่านเจ้าคุณพระอุดมวัฒนมงคล วัดถ้ำวัฒนมงคล จ.ระยอง โดย: อัชฌาดา พุทธบูชา IP: 125.24.232.12 24 กันยายน 2552 21:16:34 น. สวย ว้าว อยากเอามาบูชา โดย: พุทธ IP: 125.24.72.60 16 มิถุนายน 2553 19:54:10 น.อนุโมทนา สาธุ ... สวยงามมากค่ะ โดย: ทับทิมสยาม IP: 125.26.235.181 10 พฤศจิกายน 2553 11:14:07 น.แจกพระบรมสารีริกธาตุหรือ ป่าวครับ โดย: เปรียญธรรม IP: 223.206.22.109 14 ธันวาคม 2553 22:46:58 น.แจกพระบรมสารีริกธาตุหรือ ป่าวครับ โดย: เปรียญธรรม IP: 223.206.22.109 14 ธันวาคม 2553 22:47:17 น.ขอบคุณ ขออนุโมทนาด้วยครับ โดย: เจี๊ยบ IP: 203.158.192.18 30 มกราคม 2554 15:26:59 น.เป็นบุญตาแท้ๆ ขออนุโมทนาด้วยคนครับ โดย: sant IP: 110.49.234.22 20 เมษายน 2554 4:28:01 น.ขณะนี้ผมได้กำลังรวบรวมพระบรม และ พระอรหันตธาตุทั้งพุทกาลและปัจจุบันมีจุดประสงค์ที่จะสร้างพระเจดี ที่วัดธรรมเมืองทอง อ.ขามสะแกแสง จ.นครราชสีมาเพื่อจะเป็นแหล่งรวบรวมพระธาตุ อัฐิ ผงอังคาร เกษาและในวันที่ 4 พ.ค ปี 2555 จะมีการพุทธาพิเศกพระเนื้อผงเพื่อสมทบทุนในกาสร้างพระเจดีย์ สอบถามเพิ่อเติมกันอุปฐากโยมตุ่ย 08-2540241 โดย: สามเณรสิทธิพงษ์ สมแสง IP: 223.206.193.88 5 มิถุนายน 2554 18:16:56 น.เป็นบุญตาจริงๆครับขออนุโมทนาด้วยครับ โดย: หลวงไก่ ลายเสือ IP: 27.130.153.185 5 ธันวาคม 2554 15:20:11 น.พ่อหนูสามารถ ภาวานาอันเชิญ พระบรมสารีริกธาตุ ได้ ที่บ้านมีเยอะมาก ไม่รู้ว่ามาจากไหน เจอทุกเช้าเลยที่ห้องพระ พ่อหนู เป็นคนที่รักษาศีล สวดมนด์ ทุกเช้าเย็น หนูดีใจนะค่ะที่พ่อหนู่เป็นคนดีมีศีลธรรม พระพรมคุ้มครอง พ่อหนูตั้งใจภานานาเพื่อ จะนำพระบรมสารีริกธาตุ ไปสร้างพระธาตุเจดีย์ ที่บ้าน แต่ทางวัดก็ยังขาดทุนทรัพย์ในการสร้างพระธาตุเจดีย์อยู่หลายล้านบาท หากท่านใดมีจิตศรัทธา จะนำผ้าป่ามาถวายยังวัดหนองมะกัง เพื่อสมทบทุนร่วมสร้างพระเจดีย์ก็ยินดีเป็นอย่างยิ่งนะค่ะ หรือท่านอยากจะมาชม สักการะ พระบรมสารีริกธาตุ ที่พ่อของหนูได้อันเชิญมา ก็ได้นะค่ะ สนใจติดต่อถวายผ้าป่าให้กับทางวัด หรือต้องการรายละเอียดข้อมูลต่างๆเพิ่มเติม ติดต่ด 0871914167 วัดตั้งอยู่ที่ หมู่บ้านใหม่พัฒนา ตำบลศรีเมืองชุม อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย โดย: หนูหญิง IP: 122.155.36.34 25 เมษายน 2555 20:42:54 น.อยากรู้ดูพระธาตุของจริงของปลอมดูอย่างงัยครับ โดย: อ้วนอ้วน IP: 192.168.188.120, 183.88.249.74 1 พฤษภาคม 2555 18:55:45 น.ผมเป็นมนุษย์ปุถุชนคนหนึ่งปัจจุบันเป็นข้าราชการถ้ามีเวลาว่างก็จะไห้พระสวดมนต์บทอิติปโส ชัยมงคลกถา(พาหุงมหากา)กรณียเมตตสูตร ยันทุนนิมิตัง อังคุลิมาลกถา ชินบัญชรกถา และบทอื่น ๆ จากนั้นจะสวดอิติปิโสสวมมงกุฏและสวดอิติปิโส108จบ(เฉพาะบทสรรเสริญคุณพระพุทธเจ้า) นั่งสมาธิแผ่เมตตา ผมปฏิบัติมาเรื่อยแม้จะไม่ทุกวันทำให้ชีวิตผมและครอบครัวมีความสุขขึ้นผมและภรรยามีความก้าวหน้าในชีวิตราชการผู้คนรอบข้างญาติพี่น้องก็มีความสุข ที่สำคัญที่ผมยึดมั่นในความกตัญญูต่อพ่อแม่ท่านทั้งสองยังมีชีวิตอยู่ครับ ครูอาจารย์ ผู้มีพระคุณ ความดีก็ตอบสนอง มีครั้งหนึ่งผมได้พระธาตุไปบูชาเลยแก้วใสมาใส่พระธตุชั่วคราวผมไปหยิบแก้วอยู่ในตู้บูชาพระที่มีอยูเดิมเห็นหินเล็กเท่าเมล็ดผักกาดไม่มั่นใจว่าเป็นพระธาตุหรือหินผมนำแว่นขยายส่องดูก็เป็นเม็ดใสๆถามลูกว่ามีใครนำดินทรายมาใส่ไหมเพราะแก้วก็ทำความสะอาดแล้วจึงจะนำมาใส่ตู้เพื่อใส่พระบูชาเห็นแล้วเป็นงงส่วนพระธาตุที่รับมาจากพระผมก็เก็บไว้เป็นอย่างดีนี้คือประสบการณ์ของผมครับ โดย: ประสก IP: 1.1.198.94 7 มิถุนายน 2555 13:13:16 น.ขอบคุณค่ะ ถ้าไม่มีพี่นู๋คงหาภาพไปส่ง'จารย์ ไม่ได้อ่ะค่ะ โดย: แท้งกิ้วหลายๆ IP: 118.174.87.148 14 กรกฎาคม 2555 17:52:13 น.ควรจะนำตัวอย่างมาทดลองพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ ว่าประกอบด้วยสารเคมีอะไรบ้าง วิเคราะห์หาขบวนการเกิด อาจจะนำไปสู่การอธิบายได้ว่า การทำดีแล้วหลังเสียชีวิตนำไปสู่การเป็นพระธาตุได้อย่างไร โดย: ต้องการคำอธิบาย IP: 110.49.225.9 13 มกราคม 2556 22:47:15 น.อยากได้พระบรมสารีริกธาตุไว้บูชาและพระธาตุองค์อื่นๆ..มีให้ผมบูชาไหมครับ...อยากมีไว้บูชาบ้าง...เป็นสิริมงคลแก่ครอบครับจักรกฤษณ์ เทพแถบ ที่อยู่..88 ซ.7 ถ.พหลโยธิน ต.ปากเพรียว อ.เมือง จ. สระบุรี 18000 ถ้ามีค่าใช้จ่ายไดๆ บอกมานะครับ..แล้วจะจัดส่งไปให้ 0870296734 ...ครอบคุณมากนะครับพี่.....สาธุสาธุ..บุญกุศลทั้งหลายขอให้พี่เจอแต่สิ่งดีๆ..สุขกาย สบายใจนะครับ..สาธุ โดย: จักรกฤษณ์ IP: 110.49.226.105 31 มกราคม 2556 22:02:25 น.
เข้ามาอ่านนะคะ
ขอบคุณที่นำสิ่งดีๆมาให้ค่ะ
โดย: รักดี 5 กรกฎาคม 2548 9:39:05 น.
โดย: นุทศรี!! 5 กรกฎาคม 2548 9:42:17 น.
โดย: นู๋เองง่ะ 5 กรกฎาคม 2548 10:10:35 น.
โดย: กุมภีน 5 กรกฎาคม 2548 10:34:41 น.
ข้อมูลต่างๆเกี่ยวกับพระธาตุยังมีอีกเยอะครับ ผมจะทยอยนำมาลงเรื่อยๆนะครับ ทุกท่านสามารถเข้าไปชมบ้านพระธาตุล้านนาหลังแรกได้ที่ //pratatlanna.pantown.com นะครับ ขอขอบคุณกับทุกความเห็นครับ
โดย: พระธาตุล้านนา (พระธาตุล้านนา ) 5 กรกฎาคม 2548 13:21:03 น.
โดย: ธนาพล IP: 203.209.120.42 6 กรกฎาคม 2548 19:09:26 น.
วณพ. 26 ก.ค. 2550
โดย: วิชัย วรรณพุฒ(วณพ.) IP: 125.26.29.12 26 กรกฎาคม 2550 11:55:19 น.
สาธุ
ขอบคุณที่ทำให้ผ่านสังคม
โดย: gigo_mema@hotmail.com IP: 61.47.30.19 27 กุมภาพันธ์ 2551 16:27:37 น.
โดย: ปรีดา IP: 58.9.228.230 22 ตุลาคม 2551 23:27:07 น.
โดย: อมร ผิวฉำ IP: 125.25.126.104 2 มกราคม 2552 20:10:50 น.
โดย: ผู้เลื่อมใส่ในพระพุทธศาสนา IP: 118.175.132.194 20 มิถุนายน 2552 22:05:39 น.
โดย: บุตรผู้รู้ IP: 61.19.115.150 16 สิงหาคม 2552 15:28:34 น.
ขออนุญาตนำข้อความบางส่วนไปลงในหนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพคุณแม่ค่ะ คุณแม่ชอบทำบุญและการศึกษาด้วย แต่ทำบุญมากกว่าจนได้รับ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เลยทำหน้งสือ เกี่ยวกับพระบรมสารีริกธาตุ ส่วนภาพถ่ายพระบรมสารีริกธาตุได้รับความเมตตาจากท่านเจ้าคุณพระอุดมวัฒนมงคล วัดถ้ำวัฒนมงคล จ.ระยอง
โดย: อัชฌาดา พุทธบูชา IP: 125.24.232.12 24 กันยายน 2552 21:16:34 น.
โดย: พุทธ IP: 125.24.72.60 16 มิถุนายน 2553 19:54:10 น.
สวยงามมากค่ะ
โดย: ทับทิมสยาม IP: 125.26.235.181 10 พฤศจิกายน 2553 11:14:07 น.
หรือ ป่าวครับ
โดย: เปรียญธรรม IP: 223.206.22.109 14 ธันวาคม 2553 22:46:58 น.
หรือ ป่าวครับ
โดย: เปรียญธรรม IP: 223.206.22.109 14 ธันวาคม 2553 22:47:17 น.
โดย: เจี๊ยบ IP: 203.158.192.18 30 มกราคม 2554 15:26:59 น.
โดย: sant IP: 110.49.234.22 20 เมษายน 2554 4:28:01 น.
ทั้งพุทกาลและปัจจุบันมีจุดประสงค์ที่จะสร้างพระเจดี
ที่วัดธรรมเมืองทอง อ.ขามสะแกแสง จ.นครราชสีมา
เพื่อจะเป็นแหล่งรวบรวมพระธาตุ อัฐิ ผงอังคาร เกษา
และในวันที่ 4 พ.ค ปี 2555 จะมีการพุทธาพิเศกพระเนื้อผงเพื่อสมทบทุนในกาสร้างพระเจดีย์
สอบถามเพิ่อเติมกันอุปฐากโยมตุ่ย 08-2540241
โดย: สามเณรสิทธิพงษ์ สมแสง IP: 223.206.193.88 5 มิถุนายน 2554 18:16:56 น.
โดย: หลวงไก่ ลายเสือ IP: 27.130.153.185 5 ธันวาคม 2554 15:20:11 น.
สนใจติดต่อถวายผ้าป่าให้กับทางวัด หรือต้องการรายละเอียดข้อมูลต่างๆเพิ่มเติม ติดต่ด 0871914167
วัดตั้งอยู่ที่ หมู่บ้านใหม่พัฒนา ตำบลศรีเมืองชุม อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย
โดย: หนูหญิง IP: 122.155.36.34 25 เมษายน 2555 20:42:54 น.
โดย: อ้วนอ้วน IP: 192.168.188.120, 183.88.249.74 1 พฤษภาคม 2555 18:55:45 น.
เลยแก้วใสมาใส่พระธตุชั่วคราวผมไปหยิบแก้วอยู่ในตู้บูชาพระที่มีอยูเดิมเห็นหินเล็กเท่าเมล็ดผักกาดไม่มั่นใจว่าเป็นพระธาตุหรือหินผมนำแว่นขยายส่องดูก็เป็นเม็ดใสๆถามลูกว่ามีใครนำดินทรายมาใส่ไหมเพราะแก้วก็ทำความสะอาดแล้วจึงจะนำมาใส่ตู้เพื่อใส่พระบูชาเห็นแล้วเป็นงงส่วนพระธาตุที่รับมาจากพระผมก็เก็บไว้เป็นอย่างดีนี้คือประสบการณ์ของผมครับ
โดย: ประสก IP: 1.1.198.94 7 มิถุนายน 2555 13:13:16 น.
ขอบคุณค่ะ ถ้าไม่มีพี่นู๋คงหาภาพไปส่ง'จารย์ ไม่ได้อ่ะค่ะ
โดย: แท้งกิ้วหลายๆ IP: 118.174.87.148 14 กรกฎาคม 2555 17:52:13 น.
โดย: ต้องการคำอธิบาย IP: 110.49.225.9 13 มกราคม 2556 22:47:15 น.
จักรกฤษณ์ เทพแถบ ที่อยู่..88 ซ.7 ถ.พหลโยธิน ต.ปากเพรียว อ.เมือง จ. สระบุรี 18000 ถ้ามีค่าใช้จ่ายไดๆ บอกมานะครับ..แล้วจะจัดส่งไปให้ 0870296734 ...ครอบคุณมากนะครับพี่.....สาธุสาธุ..บุญกุศลทั้งหลายขอให้พี่เจอแต่สิ่งดีๆ..สุขกาย สบายใจนะครับ..สาธุ
โดย: จักรกฤษณ์ IP: 110.49.226.105 31 มกราคม 2556 22:02:25 น.