ระบบส่งกำลัง (Power Transmissions) คือ อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับสร้างแรงและส่งกำลังออกไปโดยการใช้เกียร์และเพลาทำงานร่วมกันเพื่อให้สามารถปรับเป็นเกียร์ต่ำและสูงได้ ซึ่งการกระทำนี้เป็นการส่งกำลังไปสร้างแรงบิดและแรงม้าให้กับเครื่องยนต์หรือเครื่องจักรกลต่างๆ
โครงสร้างของอุปกรณ์ส่งกำลัง
โครงสร้างของอุปกรณ์ส่งกำลัง มีลักษณะคล้ายกับมอเตอร์เกียร์ที่เป็นโลหะขึ้นรูปเป็นทรงกระบอกเชื่อมต่อกันหลากหลายรูปแบบ ภายในประกอบด้วยฟันเฟืองหรือบางรุ่นมีสายพานประกอบด้วย ส่วนภายนอกจะมีก้านเพลาและก้านสำหรับใช้ต่อเข้ากับเครื่องยนต์
เนื่องจากผลิตภัณฑ์มีหลากหลายรูปแบบให้เลือกใช้งาน ยกตัวอย่างเช่น ชนิดของฟันเฟือง, รูปแบบการติดตั้งแนวตั้ง/แนวนอน/หน้าแปลน และอัตราการทดรอบที่ต่างกัน เป็นต้น ดังนั้นจึงควรเลือกให้เหมาะสมกับงาน เพื่อการส่งกำลังในระบบการทำงานต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
อุปกรณ์ส่งกำลังเครื่องกล มีแบบไหนบ้าง?
หลักการระบบส่งกำลังของเครื่องจักรกล ระบบการส่งกำลังโดยทั่วไปแล้วจะมีหลากหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของประเภทงานที่ทำ
หลักการส่งกำลังของเครื่องจักรกล คือ การส่งกำลังจากต้นกำลังหรือสามารถเรียกได้อีกอย่างว่า เพลาขับ ส่งกำลังไปยังจุดที่ต้องการ ระบบการส่งกำลังของเครื่องจักรกลได้แก่ การส่งกำลังด้วยเฟือง โซ่ สายพาน คับปลิ้ง (Coupling) เพลา และลูกเบี้ยว เป็นต้น
การส่งกำลังด้วยเฟือง (GEAR)
เฟือง (Gear) อุปกรณ์สำหรับการส่งกำลังในลักษณะของแรงบิด โดยการหมุนของตัวเฟืองที่มีฟันอยู่ในแนวรัศมี เหมาะสำหรับโรงงานอุตสาหกรรมทุกชนิด โดยการใช้ส่งกำลังในลักษณะของแรงบิด (Torque) ซึ่งการหมุนของเฟืองที่มีฟันอยู่ในแนวรัศมี การส่งกำลังจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีฟันเฟืองตั้งแต่สองตัวขึ้นไป เป็นอุปกรณ์ที่มีความแข็งแรงสูงและมีความปลอดภัย
การส่งกำลังด้วยโซ่ (CHAIN DRIVES)
โซ่ส่งกำลัง คือ อุปกรณ์ที่มีการถ่ายทอดกำลังจากชุดขับ (ต้นกำลัง) ไปยังชุดตาม (รับกำลัง) เพื่อถ่ายทอดหรือส่งกำลังไปยังในการขับเคลื่อนชิ้นส่วนหรือตัวเครื่องจักร โซ่ส่งกำลังจะต้องมีการทำงานคู่กับเฟืองโซ่ (Sprockets) ซึ่งจะยึดอยู่กับเพลาด้านขับและตาม
การส่งกำลังด้วยสายพาน (BELTS)
ระบบส่งกำลังด้วยสายพาน ทำหน้าที่ส่งถ่ายกำลัง (แรงหมุน) จากมอเตอร์ไปสู่เครื่องจักร สายพานที่ดีควรจะส่งกำลังจากมอเตอร์ไปสู่เครื่องจักรได้มากกว่า 95% ของกำลังมอเตอร์
การส่งด้วยคลัตช์ (CLUTCH)
อุปกรณ์เครื่องจักรกลที่ทำหน้าที่ตัดต่อการส่งกำลังไปยังชิ้นส่วนอื่นเพื่อให้เกิดแรงบิดและการหมุนที่สัมพันธ์กัน จึงมักนิยมมาใช้ในรถยนต์ รถจักรยานยนต์ คอมเพรสเซอร์แอร์ เลื่อยโซ่ และเครื่องจักรอุตสาหกรรมทุกประเภท
โดยทั่วไปคลัตช์จะมีลักษณะเป็นแผ่นจานโลหะมีรูตรงกลาง มีให้เลือกใช้งานอยู่ 2 แบบด้วยกัน คือ คลัตช์แบบแห้ง (Dry Clutches) จะอาศัยการระบายความร้อนจากอากาศจึงมีการสูญเสียกำลังต่ำและง่ายต่อการซ่อมบำรุง และคลัตช์แบบเปียก (Clutches Running Oil) จะติดตั้งแช่อยู่ในน้ำมันเครื่องทำให้การเข้าคลัตช์มีความราบรื่น ดังนั้นคลัตช์เหล่านี้จึงให้สมรรถนะการทำงานและการขับเคลื่อนเร่งและลดความเร็วที่แตกต่างกัน
การส่งกำลังด้วยเพลา (SHAFT)
อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับติดตั้งอุปกรณ์ทำงาน เช่น พัดลมระบายอากาศ (Ventilating fan) จะประกอบด้วย ใบพัดที่ติดตั้งอยู่บนเพลา และที่ปลายเพลาทั้งสองด้านจะถูกรองรับไว้ด้วยรองลื่น ถ้าเป็นพัดลมชนิดที่ทิศทางการไหลของอากาศไหลตามแนวรัศมี (พัดลมของเครื่องปรับอากาศ จะมีเสื้อ (Casing) หุ้มอยู่ภายนอกอีกชั้นหนึ่งเพื่อบังคับให้ลมไหลได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยที่ปลายเพลาด้านใดด้านหนึ่งจะมีล้อสายพาน (Pulley) ยึดติดอยู่เพื่อรับการส่งกำลังการหมุนจากต้นกำลังที่อาจจะเป็น มอเตอร์ฯ มาทำให้พัดลมหมุน หรือติดตั้งต้นกำลังขับตรงที่ปลายเพลาก็ได้