ว่าด้วยเรื่อง ระยะโฟกัสของเลนส์(หรือทางยาวโฟกัสของเลนส์)
บางคนที่เพิ่งเริ่มถ่ายรูป หรือบางท่านที่ถ่ายรูปมานานแล้ว อาจจะยังไม่รู้ว่า ระยะโฟกัสของเลนส์ เช่น fixed lens ระยะ 28mm, 50mm, 85mm หรือ zoom lens ระยะ 14–24mm, 70–200mm เลขพวกนี้วัดจากอะไร หลายคนรู้แค่ว่า เลขมาก-ซูมไกล เลขน้อย-ถ่ายใกล้
ซึ่งคนใกล้ตัวของผมเองหลายคนยังสับสนระหว่าง ระยะห่างจากวัตถุใกล้ที่สุดที่เลนส์นั้นสามารถโฟกัสได้ กับระยะโฟกัสของเลนส์ ที่ผมพูดถึงนะครับซึ่งวันนี้เราจะมาดูความแตกต่างของสองค่านี้แหละ ว่ามันคืออะไรแล้วส่งผลอย่างไร
ดูจากรูปนี้นะครับ
วงกลมสีเขียวคือ ชุดเลขแสดงระยะห่างจากวัตถุที่เลนส์นั้นสามารถโฟกัสได้ สีเหลืองคือระยะที่วัดเป็นฟุต ส่วนสีขาวคือระยะที่วัดเป็นเมตร เลขน้อยที่สุดในเลขชุดนี้ ก็จะกลายเป็น ระยะห่างจากวัตถุใกล้ที่สุดที่เลนส์นั้นสามารถโฟกัสได้ คือถ้าถือกล้องเข้าไปใกล้สิ่งที่เราจะโฟกัสใกล้กว่าระยะที่ของเลขชุดนี้กล้องก็จะโฟกัสไม่ได้นั่นเองครับ
ส่วนวงกลมสีแดงคือ ระยะโฟกัสของเลนส์ ครับ
คราวนี้ก็น่าจะแยกออกแล้วนะครับ ว่าเลขไหนคือเลขไหน คราวนี้เราจะมาพูดถึงเลขในวงกลมสีแดง ก็คือ ระยะโฟกัสของเลนส์
อย่างแรกต้องเข้าใจก่อนว่า เลนส์ทำให้เกิดภาพได้ยังไง
ส่วนประกอบของเรื่องนี้ มีอยู่ 3 อย่างครับ
1. ภาพจริง คือวัตถุจริงๆ ที่เราจะถ่าย
2. เลนส์ คือสิ่งที่ให้รวมแสงที่จากภาพจริงเพื่อส่งไปยังส่วนรับภาพ
3. ส่วนรับภาพ คือสิ่งที่ใช้รับภาพจากเลนส์ที่ได้ทำการรวมแสงไว้ให้เกิดเป็นภาพเสมือนขึ้นมา
ส่วนรับภาพนี้ ถ้าเป็นกล้องดิจิตัล ก็จะเป็น เซนเซอร์รับภาพ
ถ้าเป็นกล้องฟิลม์สมัยโบราณก็จะเป็นตัวแผ่นฟิล์ม
ครับ
จากรูปเป็นการรวมภาพของเลนส์นะครับจะเห็นว่า ภาพเสมือน (ภาพที่ผ่านเลนส์เข้าไป เพื่อไปตกที่ส่วนรับภาพ) มีลักษณะเป็นภาพกลับหัว เพราะเนื่องจากเลนส์ทำการรวมภาพ จุดที่ภาพจริงมารวมกัน ก่อนที่จะกลายเป็นภาพเสมือนนั้น คือจุดโฟกัสของเลนส์ที่เราพูดถึงนี้แหละครับ
ส่วนคำว่า ระยะโฟกัสของเลนส์ นั้นก็จะหมายถึง ระยะห่างจากจุโฟกัสนี้เองไปถึงส่วนรับภาพครับ
เรารู้จักกับ ระยะโฟกัสของเลนส์ ของเลนส์ไปแล้ว คราวนี้ เราก็จะมาดูกันว่า ระยะห่างจากจุโฟกัสไปถึงส่วนรับภาพ มันส่งผลกับภาพ เพราะเหตุใด โดยที่ครั้งนี้ผมจะขอพูดถึงแค่เรื่อง ขนาดของวัตถุในภาพนะครับ เพราะจริงๆแล้ว ระยะโฟกัสของเลนส์ส่งผลกับ DOF หรือระยะชัดลึกชัดตื้นด้วย แต่กลัวว่าจะยาวไป
อธิบายจากรูปนะครับ สมมติว่า เราใช้ เซนเซอร์รับภาพ ขนาดเท่ากัน และตัวเซนเซอร์รับภาพนั้น อยู่ห่างจากวัตถุเท่ากัน ผมลองเอาภาพ และการเกิดภาพ จากทั้งสองระยะโฟกัสมาซ้อนกัน เพื่อเปรียบเทียบให้เห็นภาพชัดเจน
เส้นสีแดงคือระยะโฟกัสห่างจุดรับภาพ 50mm
เส้นสีน้ำเงินคือระยะโฟกัสห่างจุดรับภาพ 135mm
จะเห็นได้ว่า เลนส์ที่มีระยะโฟกัสใกล้กว่า(เลขน้อยกว่า) ในตัวอย่างนี้คือระยะ 50mm จะทำให้องศารับภาพกว้างกว่า เก็บภาพได้มากกว่า ทำให้เห็นฉากหน้าที่เป็นคนนั้น เต็มตัว โดยที่เห็นต้นไม่ที่เป็นฉากหลังที่ไกลออกไปนั้นเล็กกว่า เลนส์ที่มีระยะโฟกัสไกลกว่า(เลขมากกว่า) ในตัวอย่างนี้คือ 135mm จะเห็นคนใหญ่มากจนล้นออกจากเฟรม แต่ฉากหลังที่เป็นต้นไม่นั้น ใกล้เข้ามาและมีขนาดใหญ่ขึ้น เพราะองศารับภาพแคบลงนั่นเองครับ
ซึ่งการแบ่งชนิดของเลนส์ด้วยระยะโฟกัสก็จะแบ่งได้เป็น
1. ระยะ normal จะเป็นระยะที่ใกล้เคียงกับ ขนาดของส่วนรับภาพ ซึ่งเราวัดขนาดมันเหมือนกับเราวัดขนาดทีวีครับ คือ วัดเอียงๆจากมุมซ้ายล่างไปมุมขวาบน ประมาณนั้น เช่น เราใช้ เซนเซอร์รับภาพขนาด FullFrame หรือเท่ากับฟิลม์ 35mm ซึ่งวัดดูก็จะได้ประมาณ 45mm ดังนั้น เลนส์ที่อยู่ในช่วงตั้งแต่ 35mm ไม่เกิน 55mm เราก็จะเรียกเลนส์พวกนี้ว่า normal เช่น nikon 35mm f1.8Dx, Nikon 50mm f1.8G
2. ระยะ tele (อ่านว่า เทเล นะไม่ใช่ ทีลี่) เป็นเลนส์ที่มีเลขระยะโฟกัส เยอะกว่าเลขขนาดของส่วนรับภาพ เช่น 85mm, 105mm, 135mm 70–200mm ถ้ามากกว่านี้ก็จะเรียกว่า super tele เช่นพวก 600mm, 1200–1700mm
3. ระยะ wide เป็นเลนส์ที่มีเลขระยะโฟกัส น้อยกว่าเลขขนาดของส่วนรับภาพ เช่น 14–24mm, 24mm, 28mm หรือถ้าน้อยมากๆ ก็จะจัดว่าเป็นพวก super wide เช่น 10mm, 12mm ระยะนี้ส่วนใหญ่ด้วยความที่ องศารับภาพมันกว้างมาก ส่งผลให้เกิดการบิดโค้งของรูป ถ้าบิดโค้งมากๆ เราก็จะเรียกว่าเป็นเลนส์ fisheye ไปเลย เป็นต้นครับ
สุดท้ายนี้ ทุกคนคงได้รู้จักระยะโฟกัสของเลนส์ หรือเรียกอีกอย่างว่าทางยาวโฟกัสของเลนส์กันไปแล้ว ว่ามันวัดจากอะไร ส่งผลยังไงกับภาพ แต่ละระยะเรียกว่าอะไร คราวนี้ อยากได้รูปแบบไหน ก็ลองไปศึกษาเพิ่มเติม ดูตัวอย่างภาพแต่ละ ระยะของเลนส์เอาเองจากใน internet เลยครับ มีให้ดูเยอะมาก บางที เราได้ไอเดียด้วยว่าเค้าใช้ลักษณะขององศารับภาพของเลนส์แต่ละระยะ มาสร้างสรรค์ผลงานให้แปลกใหม่ยังไงด้วย
อย่าลืมติดตามนะครับ ว่าคราวหน้าเราจะเอาอะไรมาแชร์กันอีก
ขอบคุณครับ
ขอขอบคุณ — fb.com/rutrapee — ด้วยครับ ที่ให้ยืมเครื่องเขียนมาใช้วาดรูป
