เนื้อดินปั้นที่ใช้ทำผลิตภัณฑ์เซรามิคมีอยู่ 3 ลักษณะ คือ เนื้อดินที่มีความเหนียว น้ำดินและดินผง การนำเนื้อดินเหล่านี้ไปใช้ต้องให้เหมาะสมกับกรรมวิธีการขึ้นรูป แล้วยังต้องมีกรพิจารณาจุดมุ่งหมายว่าจะนำไปผลิตผลิตภัณฑ์เซรามิคเพื่อการใช้สอยทางด้านใด ประเภทของเนื้อดินปั้นที่ใช้จะต้องมีสมบัติเฉพาะทางที่เหมาะสมกับผลิตภัณฑ์ที่จะผลิตด้วย ซึ่งประเภทของเนื้อดินปั้นที่สำคัญ คือ
เนื้อดินเอิร์ทเธนแวร์ (Earthenware Bodies) เนื้อดินเอิร์ทเธนแวร์ คือ เนื้อดินปั้นส่วนใหญ่จะเป็นดินเหนียวธรรมดา ได้แก่ ดินเหนียวท้องถิ่นทั่วไป เช่น ดินเหนียวปากเกร็ด ดินเหนียวด่านเกวียน ลักษณะของเนื้อดินชนิดนี้ คือ จะมีความเหนียวมาก มีเปอร์เซ็นต์การหดตัว เมื่อแห้งและหลังจากการเผาสูงเนื้อดินจะมีจุดสุกตัวต่ำ การใช้อุณหภูมิในการเผา คือ ประมาณไม่เกิน 1,100 องศาเซลเซียส เนื้อดินจะมีความพรุนตัวสามารถดูดซึมน้ำได้มากกว่าเนื้อดินชนิดอื่นซึ่งเนื้อดินตอนเป็นดินดิบจะมีสีน้ำตาล น้ำตาลแดงหรือดำ เนื้อละเอียดจนถึงหยาบเล็กน้อย หลังจากการเผาจะมีสีส้ม น้ำตาลแดง หรือสีน้ำตาลเข้ม เนื่องจากมีสารประกอบ เช่น เหล็กออกไซด์ แมงกานีสไดออกไซด์ และด่างต่างๆ เจือปนอยู่มาก
ในการผสมเนื้อดินเอิร์ทเธนแวร์ส่วนมากมักจะยึดดินเหนียวในท้องถิ่นเป็นหลัก เพราะหาได้ง่าย ราคาถูก ง่ายต่อการขนส่ง อย่างไรก็ตามก่อนนำดินเหล่านี้มาใช้ควรมีการทดสอบสมบัติของดินก่อน ได้แก่ การทดสอบทางด้านความเหนียว การหดตัวเมื่อแห้งและหลังจากการเผา การดูดซึมน้ำ จุดสุกตัว และสีที่ได้หลังจากการเผา เมื่อได้ผลจากการทดสอบแล้วจะได้ปรับปรุงสมบัติของดินนี้ให้เหมาะสมกับการใช้ทำผลิตภัณฑ์นั้นๆ วิธีการปรับปรุงดิน เช่น ดินที่มีจุดสุกตัวที่อุณหภูมิสูง เติมเหล็กออกไซด์ แคลเซียมคาร์บอเนต หรือทัลค์ จะทำให้เนื้อดินนี้มีจุดสุกตักที่อุณหภูมิต่ำลง แต่มีการหดตัวมากขึ้น ถ้าดินที่มีจุดสุกตัวต่ำเติมวัตถุดิบที่มีสมบัติจุดสุกตัวที่อุณหภูมิสูง ได้แก่ ดินขาว ดินทนไฟ ทราย และอะลูมินา จะทำให้ดินนี้มีจุดสุกตัวที่อุณหภูมิสูงขึ้นและทำให้ดินนี้มีการหดตัวต่ำลงได้ รวมถึงความเหนียวจะน้อยลงด้วย หรือถ้าต้องการให้ดินมีสีเข้มขึ้นทำได้ด้วยวิธีการเติมเหล็กออกไซด์ แมงกานีส ไดออกไซด์ ลงไปในเนื้อดิน ดินนี้ก็จะมีสีที่เข้มขึ้นตามความต้องการ
เนื้อดินสโตนแวร์ (Stoneware Bodies) เนื้อดินสโตนแวร์ คือ เนื้อดินปั้นที่ได้จากแหล่งธรรมชาติที่มีสมบัติเป็นดินทนไฟ (Fire Clays) ที่มีซิลิกาผสมอยู่ในดินมาก เช่น ดินดำโคกไม้ลาย จังหวัดปราจีนบุรี ดินเหนียวแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ โดยอาจขุดขึ้นมาใช้ได้เลย แต่ปัจจุบันนิยมนำเนื้อดินสโตนแวร์ที่มีวิธีการผสมวัตถุดิบบางตัวเข้าไปเพื่อช่วยปรับสมบัติ เช่น ผสมหินฟันม้าเช้าไปเพื่อช่วยลดจุดสุกตัว ผสมซิลิกาเพื่อเพิ่มความแข็งแกร่ง ผสมดินเชื้อ (Grog) เพื่อให้ดินทรงตัวได้ดี ไม่บิดเบี้ยวง่ายและมีการหดตัวน้อยลง ซึ่งเนื้อดินนี้จต้องมีสมบัติ คือ มีความแข็งแกร่ง เผาถึงจุดสุกตัวไม่มีความพรุนตัว เมื่อทำเป็นผลิตภัณฑ์จะเนื้อแน่นเหมือนเนื้อแก้ว เมื่อเคาะจะมีเสียงดังกังวาน ทนต่อสภาพความเป็นกรดและด่างได้ดี มีอัตราการดูดซึมน้ำน้อยมากหรือไม่มีเลย โดยการใช้อุณหภูมิในการเผาประมาณ 1,200-1,350 องศาเซลเซียส
แต่ในขณะเดียวกันก็สามารถผสมเนื้อดินสโตนแวร์ขึ้นมาใหม่แทนเนื้อดินสโตนแวร์จากธรรมชาติได้ โดยมีสมบัติใกล้เคียงกัน โดยใช้ดินขาว ดินบอลล์เคลย์ หินฟันม้า ซิลิกา และเหล็กออกไซด์ ในสูตรส่วนผสมที่พอเหมาะ
เนื้อดินปั้นชนิดวิเทรียส-กึ่งวิเทรียส (Vitreous-Semi Vitreous Bodies) เนื้อดินปั้นชนิดวิเทรียสนั้น คือ เนื้อดินปั้นที่ใช้ทำผลิตภัณฑ์พวกไวต์แวร์ (Whiteware) หรือผลิตภัณฑ์ประเภทเนื้อสีขาว ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ประเภทเนื้อละเอียดส่วนใหญ่แล้ว ได้แก่ พวกถ้วยชาม ถ้วยกาแฟ ชุดอาหาร และอุปกรณ์ฉนวนไฟฟ้าต่างๆ ที่เผาในอุณหภูมิ 1,350-1,450 องศาเซลเซียส จนผลิตภัณฑ์ถึงจุดสุกตัว มีความแข็งแกร่งทึบแสงหรือโปร่งแสง มีลักษณะเป็นเนื้อแก้ว มีอัตราการดูดซึมน้ำระหว่าง 0-1.0 เปอร์เซ็นต์
สำหรับเนื้อดินปั้นกึ่งวิเทรียสนั้นเป็นสีขาวเช่นกัน แต่มีความแข็งแกร่งและโปร่งแสงน้อยกว่าเผาในอุณหภูมิประมาณ 1,250-1,350 องศาเซลเซียส มีอัตราการดูดซึมน้ำประมาณ 4-10 เปอร์เซ็นต์ แต่จะนำมาเคลือบเพื่อป้องกันการดูดซึมน้ำ
ผลิตภัณฑ์เซรามิคที่ทำจากเนื้อดินวิเทรียสและกึ่งวิเทรียสนี้จะนิยมนำมาทำการเคลือบใสหรือเคลืบสีตกแต่งด้วยวิธีเขียนลายใต้เคลือบ บนเคลือบ หรือการทำรูปลอก เป็นต้น แต่คุณภาพของเนื้อดินนั้นจะขึ้นอยู่กับการเลือกใช้ดินที่มีคุณภาพ มีความบริสุทธิ์สูง มีความขาว โดยเฉพาะเนื้อดินปั้นกึ่งวิเทรียสนั้นจะให้ทัลค์หรือโดโลไมต์เพื่อช่วยเร่งปฏิกิริยาการกลายเป็นแก้ว
โดย...ผู้ช่วยศาสตราจารย์สมศักดิ์ ชวาลาวัณย์
>> ขอบคุณรูปภาพจากอินเตอร์เนต
หน้าที่เข้าชม | 279,912 ครั้ง |
ผู้ชมทั้งหมด | 182,841 ครั้ง |
เปิดร้าน | 27 ส.ค. 2557 |
ร้านค้าอัพเดท | 3 พ.ค. 2567 |