กระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร เครื่องเคลือบดินเผาโบราณ

ข้าพเจ้า นางสาวสุพรรษา ศักดิ์ศรีกลมประเภท บัณฑิต  ปฏิบัติงานในพื้นที่ ตำบลหินลาด อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์  ในโครงการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมฐานรากหลังโควิด ด้วยเศรษฐกิจ BCG (U2T for BCG) โดยมหาวิทยาลัยได้ดำเนินโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบล ตามปัญหาและความต้องการของชุมชน อาทิ การพัฒนาสัมมาชีพและสร้างอาชีพใหม่ (การยกระดับสินค้า OTOP/อาชีพอื่นๆ) การปฏิบัติงานในเดือน สิงหาคม 2565 นี้ ผู้ปฏิบัติงานได้ผลิตภัณฑ์เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร เครื่องเคลือบดินเผาโบราณ ออกแบบโดยซึ่งได้นำเอกลักษณ์เครื่องปั้นดินเผาโบราณของอำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ มาใช้ในการออกแบบเพื่อให้เกิดความสวยงามมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและนำมาออกแบบให้ร่วมสมัยมากขึ้นใช้งานได้จริง เน้นการตกแต่งขูดเขียนลายผลิตภัณฑ์โดยใช้ลายเครื่องเคลือบดินเผาบ้านกรวด

ซึ่งผลิตภัณฑ์เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร เครื่องเคลือบดินเผาโบราณ ขึ้นรูปโดยการใช้แป้นหมุน (Throwing) มีกระบวนการขึ้นรูปดังต่อไปนี้

1.การตั้งดินให้ได้ศูนย์นับว่ามีความสำคัญมาก เพราะเป็นการทำให้ดินนิ่งไม่แกว่งไป

มาแล้วทำให้การขึ้นรูปในขั้นตอนต่อไปง่ายยิ่งขึ้นขั้นตอนปฏิบัติมีดังนี้คือใช้มือทั้งสองข้างตั้งดินขึ้นและกดลงหลายๆครั้งเพื่อให้ดินเกาะกับตัวแป้นหมุนและได้ศูนย์กลางโดยสังเกตจากจุดกึ่งกลางของเนื้อดินว่ามีลักษณะการหมุนที่อยู่นิ่งอยู่ตำแหน่งเดิมหรือไม่หากยังไม่นิ่งต้องจับศูนย์ใหม่อีกครั้ง

2.เมื่อตั้งดินได้ศูนย์ แล้วใช้หัวแม่มือกดดินให้ลึกลงเป็นรูกรวง แต่ไม่ลึกถึงตัวแป้นหมุน

เพราะจะทำให้ส่วนก้นของภาชนะครับหรือบางจนเกินไปทำให้ไม่สามารถตกแต่งสวนฐานได้ วิธีการวัดขนาดทำได้โดยการใช้ไม้แหลมเล็กๆจิ้มลงไปให้ถึงตัวเเป้นหมุนจากนั้นกำหนดขนาดไว้ดึงไม้ออกมาวัดพระได้ระดับที่ต้องการแล้วหรือไม

3. การตรึงดินขึ้นต้องให้ดินอยู่ในแนวดิ่งอย่าให้เอียงไปด้านใดด้านหนึ่งและใช้ความเร็วใน

ระดับปานกลางโดยใช้มือซ้ายและขวาดึงดินขึ้นในระดับที่ใกล้เคียงกันให้ได้ความสูงตามต้องการส่วนการทำรูปทรงต่างๆจะต้องใช้นิ้วมือกดและดันให้ได้รูปทรงนั้นตามต้องการหรือใช้เครื่องมือช่วย

4.ขั้นตกแต่งหรือขั้นสำเร็จในขั้นตอนนี้ต้องรอให้ดินที่ปั้นภาชนะหมาดเสียก่อนแล้วจึงใช้เครื่องมือตกแต่งขูดผิวให้เรียบร้อย

จากนั้นนำผลิตภัณฑ์ที่เสร็จสมบูรณ์และแห้งแล้วนำมาเผาดิบและชุบเคลือบเผาเคลือบ

การเผาดิบ

ชิ้นงานหรือผลิตภัณฑ์ทางด้านเครื่องปั้นดินเผาที่ขึ้นรูปแล้ว ยังคงมีความชื้น และสาร อินทรีย์ (Organic Matter) อยู่ในชิ้นงาน การเผาไล่ความชื้นและสารอินทรีย์ ก่อนที่จะนำไปชุบเคลือบ เป็นสิ่งจําเป็น เนื่องจากจะช่วยลดปริมาณน้ำในผลิตภัณฑ์ ซึ่งเป็นตัวการทําให้เกิดแรงดันจนชิ้นงาน ระเบิดได้ ที่อุณหภูมิ 100 – 250 องศาเซลเซียส น้ำที่อยู่ในลักษณะความชื้นของอากาศระเหยออก ไป และทำให้เกิดรูพรุนขึ้นในเนื้อผลิตภัณฑ์ การเผาดิบจะทำให้เนื้อดิน หรือผลิตภัณฑ์ที่ทำสำเร็จแล้ว มี ความแข็ง (Mechanical Strengh) และคงรูป และยังสามารถตรวจสอบสภาพของเนื้อดิน ว่ามีการ แตกร้าวหรือไม่ ก่อนนำไปเคลือบ ในการเผาดิบสามารถวางผลิตภัณฑ์ซ้อนกันหรือประกบกันได้ การเผา ดิบจะใช้อุณหภูมิประมาณ 750 – 800องศาเซลเซียส ใช้ระยะเวลาในการเผาประมาณ 6-7 ชั่วโมง

การเผาเคลือบ

การเผาเคลือบ หมายถึง การเผา เคลือบที่ชุบบนผลิตภัณฑ์ ให้ละลายเป็นเนื้อเดียวกันมี ความมันแวววาว (Glassy) บางชนิดเป็นเคลือบด้าน ผิวเคลือบมีความแข็ง สามารถต้านทานต่อกรด และด่างได้เป็นอย่างดี ในการเผาเคลือบจะต้องเผาให้ได้อุณหภูมิตามข้อกำหนดของเคลือบแต่ละชนิด มี ฉะนั้นการเผาจะเกิดความเสียหายได้ เช่น การเผาไฟเกิน (Overfire) ทำให้น้ำเคลือบไหลติดพื้นเตา ทำให้เขาเสียหาย การเผาที่อุณหภูมิไม่ถึง (Under fire) ทำให้เคลือบไม่เป็นมันเท่าที่ควร การเผา เคลือบจะนิยมเผากัน 2 แบบ คือ แบบเผาครั้งเดียว (Mono Firing) จะนำเอาผลิตภัณฑ์ที่ตากแห้ง แล้วไปชุบน้ำเคลือบแล้วทำการเผา และอีกอย่างหนึ่งจะทำการเผาดิบก่อน (Second Firing) แล้วเอา ผลิตภัณฑ์ไปชุบเคลือบแล้วทําการเผา ผลิตภัณฑ์ที่ชุบเคลือบแล้ว ต้องเช็ดกันผลิตภัณฑ์ให้หมดเคลือบ เพื่อป้องกันการหลอมติดกันของเคลือบในขณะทำการเผา ผลิตภัณฑ์ทุกชิ้นจะต้องวางห่างกันเล็กน้อย ไม่ให้สัมผัสกันเพราะเคลือบจะหลอมติดกันที่อุณหภูมิสูง ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการเผาเคลือบ

สรุปการปฏิบัติงานประจำเดือนสิงหาคม 2565 ผลิตภัณฑ์ชุดเครื่องใช้บนโต๊ะเครื่องเคลือบดินเผานั้นทางทีมงาน ได้นำเอกลักษณ์อัตลักษณ์ของเครื่องปั้นดินเผาโบราณของอำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ มาใช้ในการออกแบบเพื่อให้เกิดความสวยงามมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยลวดลายที่ใช้ออกแบบนั้นก็จะมีลายขีดเส้นตรง ลายหวี ลายรูปตัววี ลายคลื่น เป็นต้น  และนำมาออกแบบให้ร่วมสมัยมากขึ้นใช้งานได้จริง ผลิตภัณฑ์เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร มีผลิตภัณฑ์ดังต่อไปนี้ ถ้วย 3 ขนาด ขนาด 3 นิ้ว 5 นิ้ว และขนาด 7 นิ้ว จาน 2 ขนาด 5 นิ้ว และขนาด 7 นิ้ว โดยใช้กระบวนการการขึ้นรูปทางเซรามิกส์ รวมไปถึงการเขียนลวดลาย เผาดิบ เผาเคลือบชิ้นงาน จากนั้นวางแผนธุรกิจ หากลุ่มเป้าหมายที่จะมาซื้อผลิตภัณฑ์ โดยกลุ่มเป้าหมายหลักคือกลุ่มแม่บ้านและกลุ่มที่ชื่นชอบในงานทำมือ